31 de dez. de 2014

Un poema para o derradeiro día do ano


Estes versos están en Atravesar o fantasma, como conclusión da primeira parte do libro. Porén, inicialmente este texto pertencía e mesmo daba título a un outro poemario meu, terminado en 1997 mais inédito: Deses soños chamados Areeiros. Anos máis tarde refíxeno un pouco e simplifiquei o título a Areeiros, mais permaneceu igualmente inédito.

Só pasaron ao prelo estas liñas que agora reproduzo aquí. No entanto, aquela primeira versión do libro si a puido ler algunha xente en versión mecanografada, pois con Deses soños chamados Areeiros gañei aos dezaoito anos o 2º premio Francisco Fernández del Riego, na categoría dos dezaoito aos trinta (que alegría tan enorme levara!).

Algunha xente pregúntame por que non tentei publicar antes os libros de poesía que terminei xa desde hai anos, e non sei que dicir. Supoño que hai unha mestura entre a asunción de que era e é difícil publicar poesía, as dúbidas de exporse, o conflito normativo que daquela estaba máis cru (eu expresábame nos chamados mínimos) e, sobre todo, que as outras cousas en que andaba metido non me deixaban moito tempo para lle dar saída ao que ía facendo.

Sexa como for, estes versos de nostalxia e incerteza resumen como unha repetición o meu estado de ánimo de hoxe. Ai, os derradeiros días do ano!

Bicos e boísimos desexos para todas as persoas que pasades por aquí de cando en cando para me dardes unha visitiña! Vémonos en 2015 para pórmos de novo en común loitas e afectos.

24 de dez. de 2014

Un poema de Eduardo Pondal para a Noiteboa

Nestes versos non está o típico "espírito de Nadal", mais eu si que vos desexo unhas boas festas e, como non estou certo de se voltarei por aquí nos vindeiros días, tamén aproveito para botarvos unha bendición laica que vos leve a un 2015 de moita saúde, algo de diñeiro e excedentario en amor.

Noiteboa, Noiteboa...!
Cal é a noite en que o ánimo turbado
non é de negras furias desgarrado,
que o corazón de sangre non se escoa...?
En vano, en vano o noso esprito soña,
en vano se consola do seu erro;
do seu sono o desperta un rei de ferro,
unha pantasma aspérrima e grandoña.

Eduardo Pondal, 24 de decembro de 1905

23 de dez. de 2014

Hoxe con Yolanda Castaño en Santiago de Compostela

Hoxe estarei conversando con Yolanda Castaño a partir das oito do serán na libraría Couceiro de Santiago (praza de Cervantes) por volta do seu libro A segunda lingua.

Vémonos alí!




22 de dez. de 2014

19 de dez. de 2014

Hoxe entrégase o premio Abertos ao Galego


Neste acto non só se distinguirán empresas que apostan polo noso idioma, senón que tamén se dará un novo pulo a unha idea que non debemos esquecer este Nadal: a de consumirmos de forma responsábel coa nosa lingua.

Escollamos galego!

17 de dez. de 2014

"Opera prima", Vicente Araguas

O escritor Vicente Araguas publicou no Diario de Ferrol do pasado 7 de decembro unha reseña de Atravesar o fantasma. Moito lle agradezo a atención e as palabras que dedica a este libriño.

Podedes ler o que escribiu clicando na imaxe que aparece arriba ou dándolle a esta ligazón, na cal se abrirá o documento en pdf.

16 de dez. de 2014

10 de dez. de 2014

"Atravesar o espello", Armando Requeixo

O crítico Armando Requeixo, unha das voces fundamentais para coñecermos a evolución da escrita literaria galega dos últimos anos, achegouse ao meu poemario Atravesar o fantasma.

Podedes coñecer a súa lectura ao completo na seguinte ligazón.

9 de dez. de 2014

Titular da TVG: "Os encapuchados falaban galego"

A TVG salienta que uns criminais que actúan en Galiza falan en galego.

Isto é galegofobia, moito máis intolerábel nun medio público que existe para defender o noso idioma e para dar unha imaxe veraz do país. Súmase, iso si, a unha longa listaxe de oprobios no mesmo camiño por parte de diferentes medios de comunicación que presumen de galegos (botádelle aquí un ollo e arrepiádevos un pouco).

Podedes ver a nova, do informativo Galicia Noticias do 5 de decembro, no minuto 13 da seguinte ligazón.

Souben disto grazas á información proporcionada pola xornalista Iria Méndez.

6 de dez. de 2014

"Prefieren a veces callarse o contestar con monosílabos"

Este pequeno vídeo fala da vida escolar en Friol no ano 1979, poucos meses despois de se aprobar a Sacrosanta Constitución que temos que continuar a tragar na actualidade.

Penso que é bo velo nestes días en que a saída dun novo estudo sociolingüístico fai que haxa xente disque sorprendida da caída de falantes do galego ou mesmo que acaba concluíndo que é unha "escolla libre" (!). Como é bo de ver, tal perda non é en absoluto espontánea, senón que ten causas que cómpre lembrarmos para podermos rectificar o camiño:


5 de dez. de 2014

Atravesar o fantasma, entre os libros máis vendidos en novembro

É boa verdade que a xente non se pon a escribir ou publicar poesía pensando nas cifras de vendas, mais non agocho que estou feliz por ver que o poemario que botei á rúa, Atravesar o fantasma, está a ter unha boa acollida.

Segundo os datos que compila periodicamente o crítico Ramón Nicolás nunha ducia de librarías galegas, este foi o cuarto libro de poesía no noso idioma máis demandado no mes pasado, despois de cadansúa obra dos nomes escintilantes de María do Cebreiro, Xosé Iglesias e Eli Ríos.

Estou agradecido, moi agradecido, mesmo abraiado, pola aceptación e por algunhas mensaxes que me estades a facer chegar sobre o poemario. Obrigadiño!

3 de dez. de 2014

1 de dez. de 2014

Música para a segunda feira: Eli Lieb

Hoxe, un de decembro, é o aniversario do falecemento de Eduardo Blanco Amor, a quen debemos lembrar non só polo seu enorme talento literario, senón tamén polo seu apoio a numerosas causas, entre elas unha especialmente difícil nos seus tempos: os dereitos das persoas homosexuais.

Así que este ano decido homenaxealo pendurando por aquí dous vídeos dun músico gay actual, cuns temas tan charramangueiros como cando os amores que se cantan son heteros, a verdade :)






24 de nov. de 2014

22 de nov. de 2014

Nanowrimo 2015


Non finalizou o mes, porén si finalizou xa a miña experiencia Nanowrimo. A tentativa serviume para lle dar para adiante... a outros proxectos. Así que non son pesimista. Non fixen o Nanowrimo en 2014, vouno marcando na axenda para 2015 :)

17 de nov. de 2014

Música para a segunda feira: Guadi Galego

Na miña casa converteuse nunha especie de banda sonora dos últimos días. Tanto é así que paseando por Santiago vin unha das que aparece no vídeo e case lle pido un autógrafo :)

Supoño que xa o ouviríades quen pasades por aquí, pois só en Youtube xa vai a máis de 5.000 visitas por día:


9 de nov. de 2014

"É nove de novembro". Artigo para Sermos Galiza


Aínda que os medios españois se empeñen en caricaturizalo como "el desafío de Artur Mas", o amplísimo movemento social que fixo posíbel a consulta independentista está encabezado por dúas mulleres: Muriel Casals, a presidenta de Òmnium Cultural, e Carme Forcadell, a presidenta da Assemblea Nacional Català. Elas amósannos, de novo, que se conxuga en feminino a parte da humanidade que marca o paso da ousadía, que se atreve a viaxar cara a horizontes que os cálculos a curto prazo nunca deixarían enxergar. Iso é así malia os focos se deteren sobre todo no protagonismo político daquela parte da humanidade que ten máis pelos na cara.

Mais vou pararme noutras cuestións. Supoño que as persoas que estades a ler estes parágrafos xa vistes o spot en que diferentes personalidade públicas catalás chaman ao voto para hoxe. Refírome, si, a ese en que alzan a fotografía dunha persoa falecida e exclaman "Votaré per tu", até que xa no final unha nai afirma que participará pola crianciña que ten nos brazos. É un país en andamento, con memoria e con futuro.

Nese vídeo, Carme Forcadell di que votará por Martí Gasull. El foi un dos promotores, nos comezos da década de 90, da Plataforma per la Llengua, asociación irmá da nosa Mesa. Martí imprimiulle a esa nova entidade un pulo xenuinamente creativo, inconformista e dinámico que incidiu moito no progreso social da lingua catalá nos últimos tempos. Porén tamén debemos saber da súa fonda solidariedade, o seu apoio e a súa disposición xenerosa a axudar á causa galega naquilo que estivo na súa man. Comprendede por iso que me emocionase un pouco ao ver a súa fotografía.

Cando Martí Gasull morreu nun accidente de alpinismo aos 43 anos, en setembro de 2012, apareceron unha chea de comentarios nas redes sociais e nalgúns blogues felicitándose polo falecemento e insultándoo. A maioría -mesmo talvez a totalidade- dos que así atouzaban non o coñecían nin de referencias, só acababan de saber que un defensor do catalán morrera e iso era motivo suficiente para lanzaren os seus hurras infames e noxentos.

Non vou reproducir ningunha desas covardías, mais son exemplos desa intolerancia gravísima, consentida polo poder sen ningún tipo de consecuencia, que explica por que cada vez máis catalás e cataláns se decataron de que conquistar o respecto colectivo que merecen pasa por conquistar a soberanía que, como nación, de seu lles corresponde. Porque, non o esquezamos, os primeiros independentistas son os que se empeñan en negar a realidade plurilingüe, pluricultural e plurinacional dos territorios que, de forma tan xerarquizada, conforman o Estado español.

5 de nov. de 2014

Mañá, acto en Viveiro sobre Como falar e escribir en galego con corrección e fluidez

O Colectivo Pensamento e Sementeira convidoume a falar mañá na Sala da Biblioteca Municipal en Viveiro sobre os trucos que se conteñen no libro Como falar e escribir en galego con corrección e fluidez. Velaquí tamén a ligazón ao evento no Facebook.

Anímovos desde xa a que tomedes nota tamén dos actos próximos que se desenvolverán dentro dese ciclo con Sés, Lois Diéguez e Felipe Senén.

Continuamos!

3 de nov. de 2014

Atravesar o fantasma, esta semana na Radio Galega

Esta semana o Diario Cultural da Radio Galega emitirá cada día un poema do libro Atravesar o fantasma, que me pediron que escollese e recitase eu mesmo. Espero que gustedes da selección, do recitado e, claro, deste libro que é tan especial para min.

1 de nov. de 2014

Nanowrimo

 

Xa ouvira falar hai uns anos do proxecto Nanowrimo, que é o acróstico de National Novel Writing Month, ou sexa, o Mes Nacional de Escribir Romances (permitídeme que diferencie romance de novela, como sería propio do noso ámbito lingüístico, a diferenza do que fai o español, que os da RAG nos propoñen mimetizar acho que sen moito sentidiño).

Desde 1999 realízase un certame, primeiro a nivel anglosaxón e despois xa en moitas linguas e culturas, que consiste en autoimporse o reto de escribir un romance dun mínimo de 50.000 palabras ao longo de todo o mes de novembro. Non hai máis premio nin recoñecemento que saber que terminaches, aínda que for só para gardar dito romance nun caixón ou para tratar iso que conseguiches como un rascuño do cal se puider sacar algo mellor traballándoo máis en profundidade nos meses seguintes.

Este ano voume autoimpor a participación e tentarei xuntar cada día do mes eses 1.667 vocábulos que fan falta para conseguir o obxectivo. Contarei por aquí se dou logrado rabuñar o tempo e como vai saíndo a cousa :)

30 de out. de 2014

Deteñamos a represión contra a nosa lingua e quen a defende

No día de onte A Mesa pola Normalización Lingüística (á cal vos deberíades asociar se aínda non o fixestes) denunciaba algo que tería de abrir todos os informativos galegos, porque é outra dura demostración de que as persoas que queremos vivir en galego padecemos unha cidadanía de segunda.

A Mesa pediu -coma sempre fai- que unha notificación da Axencia Tributaria lle chegase en galego. A Lei di que temos este dereito, aínda que sexa un dereito concibido na práctica como unha consolación moi discriminatoria: recibirás todo en español e terás que pedir unha e outra vez a tradución se o quixeres en galego. Malia ser un dereito miserento, hai que exercelo, hai que reclamalo. E A Mesa fíxoo.

Como desde a Axencia Tributaria non lle enviaban a tradución, desde a maior asociación cultural de Galiza presentaron outro escrito dous meses despois, recordando que estaban á agarda da notificación en galego. A resposta que recibiron por parte desta Administración que debería cumprir escrupulosamente coa Lei é unha sanción de 150 euros por “resitencia, obstrucción, excusa a las actuaciones de la Administración Tributaria” (!!!). Dito rapidamente, a Axencia Tributaria non só incumpre a Lei senón que sanciona a quen pide o seu cumprimento. Todo nunha comunicación escrita única e exclusivamente en español, para subliñar o seu desprezo ao noso idioma e á lexislación que o recoñece.

O presidente da Mesa, Marcos Maceira, ten toda a razón cando cualifica o feito de "ilegal e indecente" e cando valora esta disparatada sanción como "mostra de como o Goberno do PP usa as administracións de todas e todos para impor a súa ideoloxía excluínte por medio da represión".

Temos que activarnos e mobilizarnos contra toda esta represión. Só así poderemos conquistar o futuro que nos queren negar.

29 de out. de 2014

Atravesar o fantasma chega nestes días

Velaquí o primeiriño exemplar impreso de Atravesar o fantasma, o primeiro poemario que publico. Confirmáronme onte da editora, Xerais, que ao final vai chegar ás librarías antes do inicialmente planificado e que xa poderá comezar a encontrarse nestes días en todas as que distribúen novidades en galego.

Espero as vosas opinións!!!

28 de out. de 2014

Begoña Caamaño

É certo que ante a morte nunca estamos preparadas e que non hai consolo posíbel, mais tamén é certo que hai persoas que, polo seu exemplo vital e pola súa obra, nunca morren. Desas últimas é Begoña Caamaño



- Morre Begoña Caamaño, a voz lila da literatura galega, no Sermos Galiza, o medio que máis profundamente tratou esta triste nova.
- "Begoña Caamaño. Palabras como esporas", Goretti Sanmartín.
- "Pésame polo falecemento de Begoña Caamaño", A Mesa pola Normalización Lingüística.
- "Begoña Caamaño", por Manuel Bragado.
- "No pasamento de Begoña Caamaño", Editorial Galaxia.
- "Comunidades dos afectos", María Reimóndez.
- Begoña Caamaño na Wikipedia.

24 de out. de 2014

A Esmorga: un novo salto para o cinema galego

O 21 de novembro chega a todas as cidades e vilas galegas que contan con sala de cinema o novo traballo do director Ignacio Vilar. Xa iso por si só é todo un acontecemento, pois nunca antes un filme rodado en galego lograra tal nivel de distribución para a súa estrea.

Temos que acrecentar que se trata dunha adaptación desa obra mestra de Eduardo Blanco Amor que é A esmorga e os motivos para reservar eses días do mes próximo para ir vela xa se multiplican.

Porén aínda hai máis. Tiven a oportunidade de ver a película nunha preestrea e podo constatar que se trata non só dun salto cuantitativo, senón tamén de consolidación cualitativa, para o noso cinema.

Eu vouna ir ver de novo na fin de semana do 21 de novembro. Anímovos a que vós tamén vaiades: para apoiarmos a nosa lingua, para apoiarmos a nosa cultura, para apoiarmos o noso cinema e, sobre todo, para desfrutarmos dun moi bo filme.

21 de out. de 2014

14 de out. de 2014

A cuberta de Atravesar o fantasma

 

A editora Xerais xa pendurou da súa páxina web a cuberta do meu poemario Atravesar o fantasma. O libro comezará a se distribuír dentro de máis ou menos un mes (aínda que xa vin librarías que abriron a posibilidade da reserva electrónica; cousa dos novos tempos).

Esta cuberta está deseñada por Miguel Vigo e a fotografía é do artista Pauloff, a quen lle propuxen partirmos do cadro "Virgin of Sorrows" de John Kirby. A imaxe resultante concentra moito, moito do que expreso no poemario. É evidente tamén a vinculación coas cabezas cubertas de Magritte -que eran á súa vez un dos exemplos dos cales botaba man Lacan para explicar o significado do fantasma-. Estou moi contento, pois, por ver como conseguimos que o primeiro contacto coa obra sexa un bo anticipo do que se pretendeu transmitir cos versos que nela se conteñen.

A vós que vos suxire?

13 de out. de 2014

Música para a segunda feira: Ataque Escampe

Só quero entender,
sen lume na man,
as cousas que arden
e as que ficarán.

Un enorme plas, plas, plas como o que aparece na súa letra para a magnífica canción "Arder", do último disco de Ataque Escampe, e outro tamén moi forte para o lindísimo vídeo:


12 de out. de 2014

Ligazóns ao desvío para un doce de outubro

Os Premios da Crítica deste ano. Participei como membro do xurado do galardón de Iniciativas Culturais, que decidimos que recaese no exemplar labor dinamizador de Yolanda Castaño. Xosé Ramón Freixeiro Mato, Xosé María Lema, Berrogüetto, Antón Pulido, Lois Patiño e o Grupo Cuevas son os premiados nas outras categorías.

Outras dúas ligazóns ao desvío para este domingo:

"Podemos pero no queremos", Cibrán Arxibai.

"Alonso Montero e o franquismo que 'ya no era muy duro'", Manuel Monge.


6 de out. de 2014

Música para a segunda feira: Rosa Cedrón e Cristina Pato cantan a Rosalía

Por se for pouco a combinación anunciada no título, de tres primeiras espadas, aínda por riba contan coa colaboración da Orquestra Sinfónica de Bratislava e o vídeo é magnífico. Todo un pracer para os sentidos!


1 de out. de 2014

Nimbos de luz

O día de hoxe tivo varios bos momentos no instituto. Mais, postos a seleccionar un, escollo cando todo un grupo de 3º da ESO se me puxo a cantar "Esa lus", que aprenderon o ano pasado. Hai profesoras, como as que lles ensinaron esta canción e lles prenderon ese entusiasmo, que abofé que son enormes nimbos de luz.


29 de set. de 2014

Música para a segunda feira: Monoulious DOP

Despois de os ver en directo hai tres días en Santiago, son aínda máis fan deste divertido e fresco dúo de Noia:


25 de set. de 2014

Atravesar o fantasma chega en novembro

O meu primeiro poemario ten xa data de chegada ás librarías. Será a partir da segunda semana de novembro. Falta menos para que me deades as vosas opinións!

22 de set. de 2014

Outros dez anos de burla... Exiximos verdadeira igualdade!

O relatorio presentado pola Mesa pola Normalización Lingüística a semana pasada, a través dos seus dirixentes Marcos Maceira e Paulo Filgueiras, confrótanos coa enorme burla que supuxo todo o traballo para elaborar o famoso Plan Xeral de Normalización da Lingua Galega, ese acordo unánime do Parlamento galego que, dez anos despois, fica para pouco máis que para ser espello de dereitos que se nos negan.

O clamoroso incumprimento do Plan é tamén a constatación dunha das facetas desta democracia limitada en que vivimos, nas cales as persoas que falamos a milenaria lingua de Galiza continuamos sen ter a igualdade de dereitos e de oportunidades que nos corresponderían.

Recoméndovos que leades e divulguedes o texto da Mesa en que se confronta o que dicía o Plan aprobado por unanimidade no Parlamento e o que de verdade se fixo e fai.

Abonda xa de discriminacións!

Queremos igualdade! Exiximos igualdade!

21 de set. de 2014

Ligazóns ao desvío para un vinte e un de setembro

Ebook no Brasil con presenza galega. Outro éxito de Carlos Quiroga.

"Vai de centenarios". Artigo onde Román Arén nos recorda que en 2014 son os centenarios destas figuras: Ramón de Valenzuela, José Rubia Barcia, Xosé María Díaz Castro, Fernando Mon Rodríguez, Juan Naya e Dionisio Gamallo Fierros.

Miguel Anxo Murado: "Israel non é unha democracia". De toda a interesantísima entrevista, talvez salientaría as respostas a estas dúas preguntas:
É un erro recoñecer a Israel?
É un erro admitir que a creación do Estado no 1948 foi lexítima. O 70% do territorio no que se instalaron os primeiros israelís foilles roubado aos árabes, que tiveron que deixar as súas casas e terras e ir viviren por décadas en campos de refuxiados. A resistencia palestina baséase na dignidade e sobre todo no dereito ao retorno.

Así que a idea dos dous Estados non lle parece xusta.
Penso que é imposíbel que haxa dous Estados porque o territorio palestino está tan ocupado que non hai espazo físico para iso. Coido que no futuro haberá un só Estado, que se chamará Palestina. Se antes falaba das semellanzas entre Israel e Sudáfrica, coido que a evolución pode ser parecida. A nivel demográfico, a poboación xudía diminúe e a árabe medra cun desequilibrio tan grande que en poucas décadas vai ser inviábel un Estado racista. Se en Sudáfrica se puido cambiar de réxime en calma, en Palestina tamén é posíbel.

19 de set. de 2014

A liberdade dos pobos é imparábel

Nesta gráfica que temos á esquerda podemos ver os máis de 30 referendos independetistas que se produciron no mundo desde o final da II Guerra Mundial até o desta noite pasada en Escocia. As nacións independizadas nunca decidiron dar marcha atrás posteriormente, mentres que noutros países como Quebec as ansias de liberdade fan que se formule a pregunta de novo cada certo tempo.

En Escocia onte perdeu en votos a posibilidade de se constituíren nun estado diferente, mais gañou con contundencia unha expresión de democracia que envexamos desde o Estado español, reafirmouse a consideración de Escocia como país e ademais conquistáronse novas cotas de autogoberno. Veremos como vai evoluíndo isto nos anos seguintes, pois a sensación global é que o proceso escocés xa é imparábel a medio prazo.

Agora tócalle a vez a Cataluña. Oxalá o Estado español sexa capaz de actuar co mesmo respecto que vimos estes días aló ao norte e os medios de comunicación con maior influencia deixen de intoxicar do xeito que o están a facer contra esta nación mediterránea.

A propósito, algo que me fai moita graza na comparación de ambos os procesos de referendo independentista é ver a contradición entre as ameazas dos unionistas. En Escocia metíanlles medo repetindo que, como gañase a independencia, ían ficar eles sós na Unión Europea mentres o resto do Reino Unido pensaba en se ir; en Cataluña, ao revés, escoitamos que se gañase a independencia terían que se ir da Unión... En Escocia dicíanlles tamén que como gañase a independencia ían ter que pasarse para o euro, mentres en Cataluña a ameaza é de novo a inversa: se gañase a independencia ían ter que deixar o euro. Son contradicións bastante ilustrativas de que o único que se persegue é amedrentar.

En fin, o que se reclama é sensatez, diálogo, democracia e respecto ao dereito de autodeterminación. Para Escocia, para Cataluña, para Galiza, para as nacións sen estado do mundo.

18 de set. de 2014

Axiña chegará o meu primeiro libro de poesía

Estou xa, non coas últimas, senón coas derradeiras probas de edición do meu primeiro título no xénero poético, que sairá da man de Xerais nas próximas semanas. Vaise titular Atravesar o fantasma e nel peneiro os versos que escribín desde os anos finais da adolescencia até o momento en que fixen os trinta e cinco.

Tempo haberá de irmos conversando sobre máis cousas deste libro, mais si vos quero recoñecer que non só estou feliz senón tamén algo nervioso porque, aínda que xa me galardoasen nalgúns premios de poesía, non me daba atrevido a publicar un volumiño coa miña creación neste xénero. Así que, malia ser o sexto volume que dou ao prelo, confeso que a súa saída me produce sensacións novas, diferentes ás das outras obras que editei, todas elas ensaios.

En fin, axiña estará nas librarías e, xunto coas páxinas de Atravesar o fantasma, iranse despregando tamén máis formas de diálogo cultural que teñen o seu punto de partida no libro.

Agora mesmo, cando procuro en Google "Atravesar o fantasma", entre aspas para conseguir o resultado exacto, aínda non sae nada. Está nese momento previo que ten toda obra antes de se dar a coñecer. Confío en que cedo, moi cedo, xa vaian aparecendo cousiñas :)

Ah! E sobre todo, desexo que gustedes do libro! Xa me diredes!

16 de set. de 2014

Quen poida ser libre, que non se cative

Decida o que decidir o pobo de Escocia, estamos a asistir a un exemplo de vontade de diálogo e de democracia. É verdade que se producen tamén presións moi fortes por parte dos poderes fácticos para que o resultado do referendo sexa negativo, mais ningún dos axentes involucrados cuestiona a lexitimidade de lle preguntar a unha nación se se quere converter en estado.

Como sabemos, por debaixos dos Pireneos a situación é ben diferente. As nacións que aquí existen nin son recoñecidas como tales (no mellor dos casos, só co eufemismo da "nacionalidade histórica") e a posibilidade do exercicio de autodeterminación é motivo de anatema.

Di o refrán galego "Quen poida ser libre, que non se cative". Que todas as nacións sen estado poidamos aplicárnolo! Galiza, sen dúbidas, precisa soberanía como auga de maio.

12 de set. de 2014

"Aquí enterramos a Salvador Allende, presidente de Chile"

Salvador Allende foi enterrado o día 12 de setembro de 1973, nunha sepultura sen lápida e nun funeral vergoñento ao cal só permitiron a asistencia de sete persoas, entre elas a viúva do presidente, Hortensia Bussi. Todo transcorreu baixo o control das forzas militares que se sublevaron contra a que, até ese momento, era a democracia máis antiga de toda América Latina.

Hortensia Bussi esconxurou o medo e, no sepelio, exclamou para que puidese sentila toda a xente posíbel, non só os sete presentes e os soldados que os vixiaban: "¡Aquí enterramos a Salvador Allende, presidente de Chile!" Non é difícil comprender todos os riscos que lle supuña ese berro de afirmación e dignidade.

A lápida non tivo nome, mais durante toda a Ditadura nunca, nunca, nunca lle faltaron flores.

Mesmo hoxe, que hai xa máis de vinte anos que Salvador Allende recibiu o funeral de Estado e a homenaxe nacional que lle correspondían, o lugar onde un día repousou clandestinamente o seu corpo continúa a recibir flores e mostras de afecto.

Hortensia Bussi conseguiu que pervivisen ríos subterráneos de memoria baixo a crueldade, a amnesia e a manipulación da Ditadura. A súa valentía non foi en van.

11 de set. de 2014

Galiza con Catalunya

Hoxe participarei, e convídovos a participardes, no acto que se realiza ás 19 h na praza da Quintana en apoio ao proceso soberanista da nación catalá.

O evento é tamén, dalgún xeito, unha chamada para que a propia Galiza non perda esta oportunidade histórica de se facer ver e valer como país no mundo.

7 de set. de 2014

Ligazóns ao desvío para un sete de setembro

"¿Existen los amigos?", Fernando Martín Aduriz.

Xira chinesa de Yolanda Castaño.

"La última yámana". Cristina Calderón di: "Desde que morreu miña irmá fiquei soa, sen ninguén con quen falar". Considérase a última persoa do mundo capaz de se expresar neste idioma que agora se extingue despois de 6.000 anos.

Podemos ten un problema co galego.

Discurso de María Reimóndez na entrega do XIV Premio de Novela por Entregas La Voz de Galicia.

"Contra el relax", Fernando Martín Aduriz.

E, en fin, non me resistirei ao xogo fácil coa data:

5 de set. de 2014

Vídeo do relatorio "Contra a hibridación"

A Universidade de Vigo puxo en liña varias intervencións no último Congreso da Asociación Internacional de Estudos Galegos, que se realizou en Gales. Aquí podedes ver a miña achega, titulada "Contra a hibridación":


4 de set. de 2014

En castellano no hay problema, e en galego?


O suplemento Universitas, do xornal La Región, publicaba na súa edición do 20 de maio de 2010 esa nova da imaxe sobre a presentación do libro En castellano no hay problema na Facultade de Filoloxía de Vigo.

Para ampliardes a foto, xa sabedes que só tedes que clicar nela.

Oxalá o libro e a nova non fosen nada actuais! :S

3 de set. de 2014

O servizo municipal Viaqua discrimina o galego

O servizo municipal de augas Viaqua (antigo Aquagest) non dá opcións de facer xestións telefónicas con eles en galego e, se aínda así o pides expresamente, son tales as dificultades que che poñen que resulta difícil continuar adiante coa petición. Se tiverdes tempo podedes probar no seu número de apoio á clientela: 902 201 260.

Vou contar a aventura desta mañá. Chamei a ese número que puxen arriba. Todos os avisos estaban en castelán, sen dar opción en ningún momento de escoller idioma. Só houbo un momento, ao cabo duns minutos, cando xa premera nas teclas que me ía indicando a voz gravada para seleccionar a xestión que quería facer, en que saíu o aviso "En breves momentos atenderemos su llamada. En breves momentos atenderemos a súa chamada". O único resquicio da nosa lingua! Iso si, secundarizado e inútil.

Ao cabo dun tempiño colleume unha telefonista. Pedín ser atendido en galego e respondeume: "Ahora mismo le paso con él". Fiquei sorprendido. Non foi "Ahora mismo le paso con el...", senón "Ahora mismo le paso con él". Hai unha soa persoa que poida falar en galego a pesar de que Viaqua leva o servizo municipal de augas de máis de 40 concellos galegos?!

En fin. Continúo. Estiven a agardar varios minutos, non sei cantos, só sei que máis tempo que a primeira vez que me colleron. Cortóuseme a chamada e tiven que ligar de novo, armado con máis paciencia porén sen disposición de claudicar.

Cando por fin cheguei novamente ao punto de pedir que me atendesen en galego, a mensaxe que antes era bilingüe castelán / galego pasou a ser xa monolingüe en inglés. Tras agardar outro pouquiño, desta vez si pouquiño, pasáronme cunha telefonista que me preguntou no idioma de Lady Gaga e Beyoncé en que podería axudarme. Expliqueille que quería ser atendido en galego, non en inglés, así que me pediu desculpas e me dixo que agardase. O aviso que antes era bilingüe e despois en inglés pasou a ser monolingüe en español. Reparade: no momento en que pides o galego xa poñen todo en castelán!

Agardei. Agardei. Agardei. Agardei. Por fin me colleu un rapaz, que si me atendeu desta vez en galego e con quen puiden facer finalmente as xestións que en castelán xa estarían máis que feitas a esa hora. Pregunteille se era a única persoa que podía atender no noso idioma, como antes me dixeran. Confirmoumo.

Até cando as persoas que queremos vivir en galego teremos unha cidadanía de segunda?

2 de set. de 2014

"Contra quen" escribimos Quico Cadaval e eu?



O tempo pasa voando. Hai case xa dous anos que participei, convidado pola AELG e pola Universidade de Vigo, nunha mesa redonda co meu admirado Quico Cadaval para falarmos sobre a súa ampla obra dramática (boa parte dela inédita, é certo, polos diferentes tempos e opcións que hai no teatro) e os meus cinco títulos de ensaio. Anunciaba eu daquela tamén un libriño que a día de hoxe tampouco dei terminado. O tempo, como dicía, pasa voando...

Se vos interesar, nesta ligazón hai unha crónica máis completa do que foi esa mañá, en que terminamos falando sobre aquilo que nos levaba a escribir, se había un por que, talvez un por quen, ou un contra que, un contra quen.

Continuamos! ;)

1 de set. de 2014

Música para a segunda feira: Projecto Mourente e Mar K John

Estiven na gravación deste tema, hai xa un par de aniños, en cas Projecto Mourente. A voz feminina da canción é de miña irmá. Desfrutádeo! ;)


31 de ago. de 2014

Ligazóns ao desvío para un 31 de agosto

O fin da comida? Eu non o creo, porque a comida é moito máis que nutrientes, mais en fin...

"Lembranza de Vaamonde Lores", por Román Arén.

"Retrato do samurai", un divertido artigo do historiador Paul Veyne sobre o seu amigo Michel Foucault.

Disque os "dez países máis fermosos e menos visitados do mundo".

As dimensións da riqueza que atesoura o idioma galego na súa toponimia: o 96% dos topónimos de todo o Estado español están en Galiza, debido á dispersión poboacional; deses, o 70% existe exclusivamente dentro do noso país.

E, para finalizarmos, un pouco de humor:



29 de ago. de 2014

Versos para a sexta feira: Míriam Reyes

Aínda que naceu en Ourense no ano 1974, Míriam Reyes viviu até os 22 anos en Venezuela. Agora coido que reside en Madrid. Mais penso que a orixe latinoamericana é importante para entender o duplo sentido da palabra concha na última estrofa deste poema con que abre o seu libro Bella durmiente:


Mi cuerpo desnudo está aquí
y no en otra parte.
Pasa y verás lo que hay
tras el esmalte de dientes.
Pasa y verás.

Mi cara no es mi cara.
La pequeña señorita sin nombre
la muñeca con lágrima.
Por favor por favor por favor
llévame a casa.
Por favor por favor
juega conmigo.

La autómata me protege
con su cuerpo de niña bonita de goma homologada.
Qué dulce, qué dulce y perfecto
en su vientre vacío suena el mar.

A la gente le encanta. 
Le encanta la concha bajo la que el cangrejo ermitaño sobrevive.
La gente prefiere las conchas, las lleva a su casa
se las acerca al oído
las escucha.

28 de ago. de 2014

Máis pobreza para Galiza


Galiza posúe o terceiro custo laboral máis baixo do Estado español, 304 euros mensuais por debaixo da media e 811 mensuais por debaixo do de Madrid. De 2013 a 2014 baixou un 0,4%.

Así e todo, a Xunta considera estratéxico, mesmo "indispensábel", que en Galiza se baixen aínda máis os salarios en 2015.

Quérennos vender como decisións económicas obxectivas o que son decisións políticas que traen máis miseria, máis inxustizas, máis desigualdade.

27 de ago. de 2014

Apagouse o candil de Peret

...mais a súa música continúa entre nós, igual que o seu alegre exemplo de simpatía pola diversidade cultural e nacional do Estado español.

Así, é verdade que son moitos os cantores que entoaron o "Apaga o candil" no Luar, mais el tamén en ocasións decidiu interpretar libremente ese temiña, por exemplo neste programa de Radio 3, onde explica "lo bonito es cantar aquí en gallego, cantar en catalán". Lembremos que na RNE non é nada fácil escoitar cancións nos idiomas de Galiza, Euskal Herria ou os Países Cataláns.





Ademais, moito cantei e bailei eu este seu temiña durante a miña adolescencia, que aínda hoxe me fai moita graza:



Descanse en paz.

Ice Bucket Challenge: rirmos e pensarmos

Hai ben de vídeos de Legados do Tibu e do Ice Bucket Challenge que se converten en enormes pifiadas. Hei de recoñecer que moitos non son capaz de terminar de velos, porque non lle encontro a graza cando alguén se puido facer moito dano (por exemplo, non sei que ten de simpático que a un/ha lle caia na cabeza un colector do lixo en lugar da auga...).

Mais este que vai a continuación si me fixo rir, e moito:



Polo demais, eu penso que está ben que campañas así axuden a crear consciencia sobre problemas como a ELA, darlles visibilidade e relevo social. Mais tamén coido que cómpre non esquecermos nunca que o diñeiro que se achega para as pesquisas ou os coidados médicos a través desta vía será sempre insuficiente en comparación co que poderían achegar os estados a través dunhas políticas máis xustas e democráticas. Mellor que a caridade é a xustiza.

Non sería mellor un Legado do Tibu, ou como se lle quixer chamar, por unha sanidade pública, gratuíta, democrática, que non sancione e castigue as persoas polo feito de padeceren unha doenza?

26 de ago. de 2014

Chegaron os trinta e seis!

Hai xa unhas horiñas que teño formalmente 36 anos. Ai, excepto cando se é pequeniño, a vida vai tan rápida!

Aínda me parece antonte cando fixen vinte e, como celebración íntima, fun á biblioteca municipal para copiar un poema que lle lera a Fermín Bouza Brey, de quen aínda non sabía moito.

Mais o caso é que xa neste parágrafo anterior non dixen que me parecese onte cando fixen vinte, senón "antonte"... :)

Con isto do aniversario vénme a tentación de escribir unha lista de cousas que me apetecen facer antes dos 40, se a saúde e o diñeiro o permitiren. Vouvos confesar algunhas, pequenas e grandes, e así xa as vou pondo por escrito:
- coñecer mellor a catedral de Santiago (hai varios recantos que aínda non vin ou que non recordo que vise e aos cales é imperdoábel non ir/voltar estando por aquí como estou),
- pasear en catamarán pola Ribeira Sacra,
- coñecer Pompeia e Herculano,
- pasar algunhas semanas en París e/ou Padua (por pedir que non sexa!),
- viaxar a Nova York (conformaríame con poucos días),
- terminar a tese dunha santísima vez (confío en que sexa bastante antes dos 40, mesmo antes dos 37 xD),
- ir a Sálvora (parece mentira, xa o sei!),
- ver os filmes de Woody Allen que me falten...

O caso é ter desexos. Que se cumpran ou non xa importa menos que ir cara a eles.

Bicos grandes!

25 de ago. de 2014

Algunhas versións de "Adiós ríos, adíos fontes" ou "Adiós, que eu voume"

En poucas horas (a próxima vez que dean as tres da madrugada) dígolle adeus aos 35 anos para lle dar a benvinda aos 36. E xa que estou cunha desas pequenas despedidas que temos na vida, que mellor que apelar a unha grandiosa despedida literaria, o coñecidísimo primeiro poema que Rosalía de Castro publicou en galego.

Velaquí van algunhas versións curiosas do texto: musicada en árabe por Dana Yasin, ao xeito mariachi por Patricia Vázquez en Air Galicia (encántame! seguro ao 100% que a uso nas aulas este curso!), cantada por Joan Báez coa música de Amancio Prada, un recitado en galego e árabe con poboación desa orixe que mora en Santiago de Compostela, outro recitado en galego e inglés feito por crianciñas da escola St. Mary's de Mullaghbawn (Irlanda), as coñecidas musicalizacións de Astarot por un lado e de  Pucho Boedo cos Tamara polo outro e, xa para finalizar, o reverso do texto que se fixera para a publicidade dun banco.

















Cal é a túa favorita?

22 de ago. de 2014

Versos para a sexta feira: Víctor Casáus


Seica a erupción do Vesubio que deixou os restos que a todos nos fascinan se produciu o 24 de agosto do ano 79 da nosa Era. Unha boa efeméride, a deste domingo, para traermos este poema do escritor cubano Víctor Casaus:

De la historia universal

Me han contado que en Pompeya entre las ruinas
dejadas por el paso de la lava
una vez se hallaron mezcladas con vasijas
que la ceniza conservó y perros que ahora duermen
        bajo el polvo
dos figuras que hacían y deshacían el amor
en aquel temprano día del año 79
enlazados en ese abrazo que como se ha visto
pudo más que la muerte


Nadie sabrá nunca en qué sístole en qué diástole
estos cuerpos detuvieron su feroz armonía
Ningún arqueólogo ningún historiador
podrá contarnos con qué furor se amaban
cuando el Vesubio los cubrió de materia ardiente
(ellos creían al principio que se trataba
del calor maravilloso que generaban sus cuerpos)


Pero los que ahora hacemos
el amor sobre esta isla y sobre esta otra isla
enorme que es la Tierra los que violamos
la soledad simulada de los parques
      los que huimos
a escapadas a cuartos silenciosos en los que dejamos
toda la alegría y toda la tristeza del amor
conocemos sin embargo esa especie de furia
en que estaban envueltos


Esas figuras que ahora descansan en una sala
        de museo
(algunos las confunden con estatuas)
dejaron a medias la hermosa actividad de sus piernas
no llegaron a decirse sus nombres al oído
(no gritaron siquiera cuando la lava los cubría)


Pero el fuego del Vesubio no acabó con su fuego
que ahora arde en los parques quema los preceptos
de las más extrañas iglesias estalla en los finales
de nuestras celebraciones


(Todos los días del mundo, Víctor Casáus, 1967.)