31 de jan. de 2010

Entre as 100 páxinas galegas máis populares, segundo Alexa e Código Cero


Segundo o ránking de Alexa e o portal Código Cero, este blog está entre as cen páxinas galegas máis populares, mesmo por diante dalgúns medios de comunicación e dos webs dalgunhas institucións relevantes.

O encargado de elaborar esta listaxe en Código Cero, Marcus Fernández, matizou nunha entrada do seu blog hai un par de anos as dimensións e relevo da mesma. Aínda que Alexa é un medidor que se toma decote como referencia, ten limitacións moi importantes, que reducen a súa fiabilidade e o colocan máis ben como un indicador interesante para observar algunhas tendencias, mais para nada en termos absolutos.

En calquera caso, transmítovos o meu agradecemento polas visitas, os comentarios e as ligazóns que fan que esta páxina apareza aí. Baixe ou suba nesa escada, a miña intención é seguir fiel a estas citas co blog, ilo mellorando paulatinamente e mantelo como unha bitácula persoal na que aparezan temas diversos.

30 de jan. de 2010

Xunta Directiva da Mesa

Esta mañá tivemos reunión da Xunta Directiva da Mesa. Aínda que non puideron asistir todos os compañeiros e compañeiras, aproveitamos para darmos unha conferencia de imprensa reclamando a dimisión dos conselleiros de Educación e Cultura, así como para tirarmos unha foto de grupo.

Aí estamos, de esquerda a dereita e de arriba a abaixo, Eladino Cabanelas (responsábel da Mesa no Carballiño), Elsa Quintas (responsábel da Mesa en Vigo e coordinadora do Observatorio de Dereitos Lingüísticos), Carlos Outeiro (responsábel da zona de Ferrol e membro de Nais e Pais polo Ensino en Galego), Alexandre Vázquez (coordinador da Mocidade pola Normalización Lingüística), Fernando Iglesias (responsábel da Mesa en Cedeira), Luís Couto (responsábel do grupo do Deza), Susana Romero (vogal da Comisión Permanente, o órgano executivo da dirección), Iria Taibo (secretaria xeral da Mesa), quen isto escribe, Fran Rei (vicepresidente, coordinador de Zonas e coordinador da xestora de Queremos Galego) e Silvana Castro (responsábel da Mesa en Bergantiños). Foi unha mágoa que non puidésemos estar toda a xente! As e os que faltastes, xa sabedes: para a próxima, unha foto de grupo máis completa! ;)

Por outra banda, comento que hoxe ás 19.15 terei unha entrevista en Ràdio Cornellà, por se andades por Barcelona ou por se queredes ouvila a través desta ligazón.

29 de jan. de 2010

Coloquio sobre o decretazo este serán en Rois


Hoxe ás 20.30, estou convidado polo BNG de Rois para ministrar unha conferencia-coloquio (máis o segundo que o primeiro, claro) sobre o decretazo contra o galego. Será no bar As Palmeras.

É importante mantermos aceso socialmente o debate e contraste de información sobre esta agresión contra o noso idioma e o noso sistema educativo.

28 de jan. de 2010

Morreu J. D. Salinger


Acabo de saber, a través do blog de Santiago Jaureguizar, da morte de J. D. Salinger. Lin a súa grande obra O vixía no centeo cando eu comezaba a adolescencia, por fortuna o momento máis propicio para que caese nas miñas mans.

Tiñamos ese libro na casa porque era unha das lecturas obrigatorias de miña irmá na materia de lingua e literatura galega. Entre que escoitara falar marabillas desa novela e que a min nun determinado momento me deu por priorizar a lectura de textos en galego, que tanto escasearan nos anos da miña infancia, decidín comezala. Quedei prendido das súas páxinas e moitos dos seus textos acompañáronme en diferentes e importantes momentos da miña vida.

Como é sabido, un dos grandes misterios do autor é a escaseza de textos publicados, non se sabe se tamén de textos escritos, a pesar de que nos deixou agora con 91 anos. Non hai moito linlle a Harold Bloom unha sentenza severísima para explicalo. Segundo o afamado (e polémico) crítico, o silencio narrativo de Salinger deberíase a que sobre todo contempla, mais que non ten historias que contar.

Eu non concordo. Quen dubide sobre se hai historia ou non, que lea O vixía no centeo.

Os 125 galegos máis influentes

O grupo Correo Gallego situoume, como presidente da Mesa pola Normalización Lingüística, entre os 125 galego máis influentes, en concreto no posto 104. Penso que é a primeira vez que un dirixente desta asociación ocupa un dos postos máis destacados deste ránking anual no que se inclúen políticos, empresarias, escritores, xornalistas etc.

Esta situación paréceme especialmente salientábel despois de que A Mesa padecese tamén os ataques máis fortes dos seus 24 anos de ininterrompida historia e actividade.

Vemos, así, que a pesar das adversidades e das ofensivas, A Mesa segue aí dando a batalla, resistindo e sendo capaz de incidir máis e mellor, ampliando a súa base. Porque a chave de todo está en combinar traballo e persistencia.

Somos unha organización debilitada polo poder (cantos casos hai no mundo en que a maior asociación cultural dun país non teña axudas públicas do seu goberno?!), porén afortalada desde a súa base social.

Se agardan que calemos a boca, o que poden facer é seguir agardando.

27 de jan. de 2010

Nós (L) o ensino en galego

Velaquí o vídeo feito pola plataforma Queremos Galego para plasmar o que aconteceu nas rúas de Santiago de Compostela o pasado 21 de xaneiro.

Pola nosa lingua, nin un paso atrás!

Piñeiro contra Castelao, Castelao contra Piñeiro

A histórica agrupación cultural O Galo, de Compostela, acolle hoxe na súa privilexiada sede na praza de San Martiño Pinario a presentación do libro Piñeiro contra Castelao, Castelao contra Piñeiro.

O autor do traballo é Xoán Carlos Garrido Couceiro, un activista e pensador polo que teño especial admiración e respecto e do que vos recomendo efusivamente que leades os seus diferentes traballos.

Neste acto, que será ás 20 horas, tamén participará Bautista Álvarez e, agardo, tamén un compañeiro incansábel, que desde a discreción da sala de máquinas fai que moitos importantes proxectos colectivos poidan ir saíndo, facendo posíbel o imposíbel: Marcos Maceiras.

Se andades por Santiago este serán, vémonos alí!

25 de jan. de 2010

Acomplexados e extremistas


Transcribo a continuación, con escasas modificacións, a primeira parte da intervención que realicei no acto final da histórica manifestación para parar o decretazo contra o galego. Agora que estamos con máis forza despois desta inmensa mobilización, cómpre animar tamén a que esta semana enviemos á Xunta miles de alegacións contra este decretazo, como o modelo que propón a plataforma Queremos Galego desde a súa páxina web: www.queremosgalego.org

Bo día, compañeiros e compañeiras.

A verdade, non sei moi ben que facedes aquí. Mirade ao voso redor. Cantos "extremistas"! Canta xente "ensimismada"! Canta xente "acomplejada"! Canta xente que levantades muros a Galiza defendendo a vosa lingua! Canta xente que chegastes tristemente "coaccionados", que non sabíades ben a onde víñades! Canta xente que "coaccionastes" aos vosos compañeiros e compañeiras para que viñesen!

E, así e todo, estades aquí. A pesar desas declaracións insultantes por parte dos representantes do Goberno galego. Un goberno serio, un goberno responsábel, un goberno cívico, realmente pode facer declaracións coma estas, insultando aos que non facemos nada máis que defender o noso dereito básico a aprender a nosa lingua, o noso dereito básico a poder vivir no noso propio idioma?

Dicía aínda esta semana o conselleiro de Cultura (quen debería pór o seu cargo inmediatamente a disposición) que "la cultura gallega vive acomplejada y ensimismada". Vós credes que pode durar un día no cargo un conselleiro ou un ministro de cultura de calquera país do mundo que diga que a cultura propia non vale? Vós credes que duraría unha hora, dúas horas máis, no cargo? Iso é o que estamos a padecer!

O conselleiro de Educación tamén declaraba esta semana que co galego levantamos muros! Os acomplexados, os ensimesmados, os que levantan muros son eles; muros con toda a sociedade, que está hoxe aquí presente.

Esta semana entrevistabámonos co conselleiro de Educación. Dicíanos que toda a comunidade educativa respalda este decretazo contra o galego. Mirade ao voso redor! Hai algún sindicato que respalde este decreto? Hai algunha organización estudantil, algún movemento de renovación pedagóxica, algunha asociación de nais e pais que non estea directamente vinculada co Partido Popular, que respalde este decreto? Ninguén! Ninguén!

Pensade en calquera país do mundo, do planeta Terra, calquera, en que toda unha sociedade reclame unanimemente que unha norma non se aprobe, que non haxa nin unha soa organización sectorial que respalde esta norma. Esa norma sairía adiante? En ningún lugar do mundo! É que non gobernan pensando en Galiza, gobernan pensando no que lle van dicir na rúa Génova de Madrid!

Hoxe hai un protagonismo especial da mocidade, onde todos os informes sinalan unha caída de falantes de galego. A xeración de rapazas e rapaces de hoxe en día é a que menos utiliza o galego de forma espontánea na milenaria historia do noso país. Os datos son contundentes a ese respecto.

Agora ben, eles confúndense cando pensan que un rapaz ou unha rapaza, polo feito de non falar en galego, está en contra do noso idioma. As estudantes e os estudantes estades tendo o protagonismo desta xornada. Levantade as vosas faixas, as vosas cartolinas, as vosas bandeiras! Berrade ben alto que queremos un ensino en galego! Que non vos utilicen como escusa! "Es que a los niños hay que protegerlos de esa lengua tóxica"! Os rapaces e as rapazas, queredes, e así o demostrades, aprender no noso idioma!

O paro, como antes comentou ben o compañeiro Anxo Louzao, é practicamente unánime nas comunidades educativas no ensino público non universitario. Mais tamén hai que salientar de novo o protagonismo dos estudantes. A inmensa maioría das xuntas de delegados dos institutos do noso país posicionáronse libremente contra este decretazo e en defensa do dereito a podermos vivir no noso idioma.

Dicíao antes o compañeiro Anxo Louzao, e dicíao moi ben: No caso de non escoitaren as comunidades educativas, no caso de non escoitaren a sociedade, chamaremos á desobediencia contra este decretazo. Porque desobedecer este decreto significa obedecer o Estatuto, significa obedecer a Lei de normalización lingüística, significa obedecer a Carta europea de linguas rexionais ou minoritarias, significa obedecer os consensos aos que chegamos entre todas e todos.

E aí imos estar a comunidade educativa e, tamén, o conxunto da sociedade. Canta xente hoxe que non traballades no ensino pedistes horas ou collestes tamén un día das vosas vacacións para poderdes asistir a esta mobilización?

Este decreto tamén ten en contra a institucións de prestixio e centenarias, como é a Real Academia Galega. Como pode ser que a Xunta abronque ou critique unha institución como esta por emitir un ditame serio, rigoroso, independente, no cal o único "delito" que comete é non darlle a razón a este goberno?

Como é presentábel que o conselleiro de Presidencia critique a Academia dicindo "es que defiende la inmersión en gallego, defiende la inmersión lingüística"? A inmersión lingüística, señor conselleiro, é un modelo educativo.

Mais queremos facerlle unha pregunta sobre iso: En que comunidade autónoma do Estado español con lingua propia diferente do castelán, en cal non hai proxectos de inmersión lingüística? En Navarra hai, e gobernaban até non hai nada, en Cataluña hai, en Euskadi hai, nas Baleares hai; na comunidade valenciana gobernan vostedes e o 30% dos institutos imparten as súas aulas só en catalán de Valencia. Temos algún defecto de fábrica os galegos, algo que nos impida ter os mesmos dereitos que os cidadáns das outras comunidades autónomas con lingua propia? Exclamemos ben alto que non! Que temos os mesmo dereitos!

Como pode atreverse o señor Alfonso Rueda, o señor conselleiro de Presidencia deste goberno que non nos merecemos, a abroncar á Academia Galega? Un señor que ía ás manifestacións en contra da lingua galega, onde non falaban de defender o dereito de ninguén, senón de retirarnos aínda máis o dereito a podermos utilizar o noso idioma. Unha manifestación en contra do galego, a de febreiro do ano pasado, na cal Alfonso Rueda, o brazo dereito de Núñez Feijóo, ía collido da man da Falange. O mesmo señor que nomea como altos cargos a persoas que non hai moito foron en listas electorais da Falange, ese partido que xa sabemos que tanto defende "el bilingüismo" e "el trilingüismo", e ben o padecemos tantos anos no noso país!

24 de jan. de 2010

O soneto 66 de Shakespeare

No final da miña intervención na praza do Obradoiro o pasado 21 de xaneiro, citei os dous últimos versos do soneto 66 de Shakespeare. O poema é unha exhausto laio ante a inxustiza e como o poder logra colocar o mundo ao revés. Fronte a iso, amósanos un camiño de esperanza última: hai que resistir para non deixar só a quen se ama:

Tired with all these, from these would I be gone,
save that, to die, I leave my love alone.


Este soneto foi elevado a símbolo en determinados círculos culturais na resistencia contra o nazismo, até o punto de que hai quen o denominou a "Lili Marleen dos intelectuais", segundo explica nunha interesante e documentada entrada no seu blog a historiadora Rosa Sala Rose.

Déixovos aquí dúas xeniais e sobrecolledoras interpretacións dunha versión alemá deste soneto por parte do Berliner Ensamble, con música de Rufus Wainwright e dirección de Robert Wilson:





LXVI

Tired with all these, for restful death I cry,
as, to behold desert a beggar born,
and needy nothing trimm'd in jollity,
and purest faith unhappily forsworn,
and guilded honour shamefully misplaced,
and maiden virtue rudely strumpeted,
and right perfection wrongfully disgraced,
and strength by limping sway disabled,
and art made tongue-tied by authority,
and folly doctor-like controlling skill,
and simple truth miscall'd simplicity,
and captive good attending captain ill:
Tired with all these, from these would I be gone,
save that, to die, I leave my love alone.

23 de jan. de 2010

Alegacións contra o decretazo


Que dicir da marabillosa manifestación do 21 de xaneiro? De novo se desbordaron todas as previsións e de novo o pobo galego deu mostras da súa existencia e da súa capacidade de reacción ante as agresións.

Agora, toca continuarmos coa mobilización, fronte a un goberno prepotente, que se nega a escoitar o clamor social e que quere queimarnos e cansarnos.

Nese camiño de mantermos aceso o facho desta loita cívica, a plataforma Queremos Galego anímanos a todas e a todos a enviarmos alegacións individuais ao decretazo. Nesta ligazón hai máis información. Envía xa a túa!

[A fotografía é de Galiza Nova do Baixo Miño, dunha das numerosísimas faixas e cartaces que os estudantes de todo o país realizaron estes días contra este decretazo.]

21 de jan. de 2010

Tres ou catro extremistas

Vémonos ás 11.30 na Alameda de Santiago para pararmos este decretazo contra o galego.

O seguimento da folga está a ser amplísimo por parte de profesorado e estudantado. Así mesmo, para asistir á manifestación tivéronse que pór máis buses de última hora, sendo máis do duplo da cantidade de autocarros que viñeron a Compostela o pasado 18 de outubro.

Acaban de dicirme que non quedan prazas en varios trens e buses que veñen para Santiago e que se prevé un colapso nas autoestradas.

En fin, tres ou catro extremistas, que dirían os dirixentes do PP.

Moita forza, compañeir@s!

20 de jan. de 2010

Outra xenialidade de Roberto Varela

O conselleiro de Cultura, o inefábel Roberto Varela, afirmou onte na Coruña que "la cultura gallega está ensimismada y a veces acomplejada". É o mesmo que se estreou declarando a xoia de que "la cultura gallega está bien, pero limita".

Ante isto, só podo dicir dúas cousas:

1) Hai que ser moi acomplexado, renegar moito das propias raíces e ter escasa formación cultural para dicir algo como isto.

2) Este home non se merece o cargo que ocupa.

19 de jan. de 2010

Debate en Correo TV sobre o decretazo contra o galego

Déixovos aquí as ligazóns a un debate que emitiu onte pola noite Correo TV e que esta mañá redifundiu a emisora Radio Obradoiro.

Por outra banda, lémbrovos que aínda é moito o que podemos facer para mobilizar de aquí ao 21 de xaneiro.



Manual de activismo para o 21 de xaneiro



Do galego como elemento de unión está a ser boa mostra a inmensa forza que está a coller a folga e a manifestación desta próxima quinta feira (xoves). Para alén das máis de 600 entidades que conforman Queremos Galego, cada día chegan máis e máis respaldos.

É moito o que a nivel individual aínda podemos facer para mobilizar. Velaquí algunhas propostas, elaboradas pola Mesa pola Normalización Lingüística, impulsora de Queremos Galego:


Propostas de acción para todo o mundo:

  1. Fala coa xente do teu entorno para informalos e animalos a participar. Ten presente que hai moitas persoas que hai uns meses non tiñan unha postura pública de defensa do galego ou eran indiferentes ao tema, mais que hoxe si son sensíbeis á cuestión ante a política agresiva de Núñez Feijóo. Falar, informar e contrastar ideas ao respecto coa nosa xente próxima é, con certeza, o máis importante contributo que podemos facer para evitar que esta agresión se consume.
  2. Envía unha sms ao menos a dez dos teus contactos cos que non deas falado en persoa para animalos a que participen e divulguen o paro xeral no ensino. Pode ser algo así como: “21 de xaneiro: Folga xeral no ensino e manifestación en Santiago. Non ao decretazo contra o galego. Participa e pásao!”
  3. Envía un correo-e aos teus contactos coa información do paro e da manifestación. Tamén é oportuno divulgar o contundente e argumentado relatorio elaborado pola Real Academia Galega sobre este decretazo, que podes consultar nesta ligazón en pdf.
  4. Infórmate dos actos previos ao paro do 21 na túa zona, divúlgaos e tenta participar neles. Así mesmo, infórmate (p. ex., nos webs de Queremos Galego –www.queremosgalego.org- ou da Mesa –www.amesanl.org-) de cales son os posíbeis medios de transporte que puider haber desde a túa comarca para chegar á manifestación que sairá o día 21 ás 11.30 h da Alameda de Santiago. A ligazón exacta para consultares os autobuses é esta.
  5. Se tes un espazo web, coloca nel os bánners promocionais do paro do 21: http://www.amesanl.org/campanhas/folgaxeralensino2010.htm
  6. Se tes un perfil en facebook ou tuenti, apoia os eventos creados sobre o paro e a manifestación, convida os teus contactos e anuncia o teu apoio desde o teu estado.

Propostas específicas de acción para o alumnado:

  1. Fala coas túas compañeiras e compañeiros para que saiban que está convocado o paro xeral do ensino, no cal os estudantes deberían ter un papel central. Infórmaos de que todas as principais asociacións estudantís con actuación en Galiza secundan a mobilización: os Comités de Estudantes, o Sindicato de Estudantes e IESGA.
  2. Poranse autobuses desde boa parte do país para achegarse á manifestación de Compostela. Infórmate tamén no correo-e de Queremos Galego (queremosgalego@queremosgalego.org). Lembra que os menores de idade deben contar cun permiso da nai, pai ou titor/a.
  3. Se tes tuenti, apoia e difunde os eventos creados. Se no teu centro se vai facer algunha actividade específica, crea tamén o teu propio evento e faillo saber á plataforma Queremos Galego (queremosgalego@queremosgalego.org), para que poida facer seguimento de todas as actuacións que se desenvolvan ao longo e largo do país.
  4. Elabora un manifesto propio do teu centro ou da túa clase en apoio á folga e para reclamar que se retire este decretazo contra o galego. Envía o texto por correo-e á plataforma Queremos Galego e/ou aos medios de comunicación da túa zona. Se o preferires, envíallo só á plataforma coa indicación de que despois ela se encargue de remitirllo aos xornais, radios e televisións da túa comarca.
    Isto é válido non só para estudantes de secundaria, senón tamén universitarios. Podedes facer vós mesmos o comunicado (nesta ligazón tedes algunhas ideas que talvez vos poidan ser de interese: http://www.amesanl.org/campanhas/folgaxeralensino2010.htm).
    Se o preferirdes, por axilidade, tedes a seguir unha proposta de texto:
As alumnas e os alumnos da clase ......, do ..... (póñase instituto e concello, ou carreira e universidade), manifestan o seu apoio ao paro xeral convocado para o 21 de xaneiro contra o decretazo presentado de forma unilateral pola Xunta e animamos ao conxunto das comunidades educativas a que se unan á folga e á manifestación que sairá ese día ás 11,30 h da Alameda de Santiago de Compostela.
O presidente do Goberno galego, Alberto Núñez Feijóo, debe escoitar a voz da sociedade e rectificar as súas políticas de agresión ao idioma que nos une como galegas e como galegos. O 21 de xaneiro, paramos en defensa do galego, dun ensino de calidade, pola convivencia escolar e pola aplicación dos tratados internacionais sobre dereitos lingüísticos.
Asinado: .... (Pór os nomes que apoian o documento)

Propostas específicas de acción para nais/pais/titoras-es

  1. Apoia o paro a nivel particular non levando os nenos e nenas ese día a aulas.
  2. Impulsa desde a ANPA que o alumnado de infantil e primaria leva para a casa un papel demandando que non se envíen as crianzas ao centro escolar o día 21.
  3. Se che for posíbel (sabemos que o día 21, ao ser lectivo, presenta dificultades) participa na manifestación que sairá de Santiago de Compostela. Nese caso, podes asistir tamén coas túas crianzas.
  4. Fala con outras familias para que sexan conscientes do que na realidade supón este decreto (incremento do fracaso escolar, non garante competencias lingüísticas nin en galego nin en inglés, creará enfrontamentos, pode facer que o primeiro contacto de moitos nenos e nenas co galego sexa aos 6 anos...).
  5. Se participas na ANPA, proponlle que envíen unha carta ao presidente da Xunta e/ou un comunicado aos medios de comunicación reclamando a retirada deste decretazo e adheríndose ao paro e manifestación do día 21 de xaneiro.

Outras ideas
Se se che ocorren máis propostas ou coidas conveniente matizar algunha das anteriores, podes facelo nos comentarios.
[A ilustración é de Gonzalo Vilas, en GzNación.]

18 de jan. de 2010

A caridade: De Haití aos caixeiros das nosas cidades

Velaquí o meu artigo desta semana en Galicia Hoxe:

A caridade
De Haití aos caixeiros das nosas cidades


“Haití xa non existe” é o titular da noticia máis lida en internet dun dos principais diarios do Estado español. O peor é que non se trata de tremendismo fácil. No xa misérrimo país, os resortes e aparatos institucionais tamén foron destruídos polo sismo.

Cada día podemos ter algunha nova información sobre as magnitudes do desastre, inzadas de imaxes desesperanzadoras e de como se organiza o dispositivo de axuda internacional. Como cidadán galego, non podo menos que sentir unha enorme vergoña pola insolidariedade profunda da Xunta, que a través da Fundación Axencia Humanitaria de Galiza só achega 15.000 euros para comprar kits hixiénicos, de cociña e sanitarios para este país.

Moitas e moitos preguntámonos como se atreveron tan sequera a enviar un comunicado de imprensa para anuncialo, porque enrubia tanto cutrerío e indiferenza pola dor allea. Mentres, este mesmiño autoproclamado “goberno da austeridade” despilfarra diñeiro a mans cheas por exemplo en accións contra a lingua galega ou, como nos lembraba a xente de Sei O Que, sufragando con 170.000 euros a caza de raposos.

Non debería estrañarnos tanto tal actitude de portas para fóra nun partido que, por moito que presuma de cristián, non se caracteriza por seguir as mensaxes de Xesús Cristo nin en redistribución xusta e igualitaria da riqueza nin en dar cobertura e axuda ás mulleres e aos homes que máis necesitados están dela. Isto podemos velo á perfección no goberno de Alberto Núñez Feijóo, quen, como é sabido, chegou ao posto que hoxe ocupa grazas ao apadriñamento do Opus Dei, da man de José Manuel Romay Beccaría, chamado “El Obispo” no seu propio partido.

O profundo conservadorismo relixioso opusiano en nada se entronca coa mensaxe central do mesías cristián, que se rodeaba de putas e pecadores e proclamaba que os pobres herdarían o Reino dos Ceos. A eses pobres, o reino da terra fícalles hoxe cada vez máis vedado.

O Goberno galego mantén esa liña de actuación cínica, farisaica, non só na cooperación internacional, senón tamén na propia Galiza. A Xunta profunda a fenda social existente cando decide desmantelar coberturas sociais que comezaban a andar o seu camiño e que no contexto de crise económica se fan máis necesarias que nunca.

Segundo datos oficiais de hai un ano e medio, un de cada cinco menores de idade do noso país vive por baixo do limiar da pobreza. Coas cifras do desemprego a creceren en Galiza máis que noutras comunidades autónomas do Estado, a inxustiza, a exclusión e o desamparo non puideron máis que incrementarse, sen que se coñezan medidas por parte da Xunta para solucionar ou paliar esta situación.

A idea da caridade, no seu sentido máis farisaico, gaña forza fronte ás da solidariedade e da xustiza. Que a Xunta gaste o mesmo diñeiro en pagarlle as nóminas a 55 sacerdotes para percorreren os hospitais galegos que en todo o orzamento da Fundación de Axuda Humanitaria de Galiza, que son 720.000 euros, non é, con certeza, o mellor síntoma.

Na mesma liña propagandística e de fomento da caridade estivo esa medida adoptada polo Parlamento de Galiza de eliminar agasallos de Nadal este ano para entregarlle o importe correspondente a comedores sociais xestionados por entidades relixiosas. Non tiro o mérito de quen fai as cousas, ollo, senón de como os poderes públicos se escapulen das súas responsabilidades, presentándonos a caridade relixiosa (financiada con diñeiro de todas e todos en boa parte!) como única saída posíbel.

Xesús Cristo denunciou que os fariseos tocaban unha trompetiña antes de entregaren unha esmola. Pois iso.

Caixeiros e albergues

En Santiago de Compostela é ben visíbel como cada vez hai máis caixeiros ocupados polas noites para durmiren as persoas que carecen dun teito no que se abrigaren. Algunhas sucursais están a reaccionar fechando as portas dos seus multibancos a quen non teña un cartón de crédito ou débito, para que a clientela non se sinta incomodada por ver un farrapento durmindo entre tres trapos e catro papelóns.

Eduardo Rolland escribiu en outubro do ano pasado un memorábel artigo sobre as persoas sen fogar na cidade de Vigo, titulado “El Albergue”. O xornalista indicaba que nos dez meses anteriores do ano, na cidade olívica faleceran catorce persoas nesa situación. Catorce mortos de xaneiro a outubro de 2009, invisíbeis na axenda política e mediática!

Rolland lembra, incisivo, que a Xunta é unha potencia en albergues: “Ofréceos gratuítos aos peregrinos nos infinitos camiños de Santiago. E pagámolos todos, cos nosos impostos, para que durma xente que podería custearse un hotel. Porén, non hai un peso para facer un miserábel albergue para os máis desgrazados. Para os que morren e seguirán a morrer na rúa.” O seu dedo sinala tamén a xerarquía eclesiástica, máis ocupada en encher autobuses con manifestantes camiño de Madrid que en denunciar a desprotección pública de quen máis o precisa. “E o venerável cardeal dizer que vê tanto espírito no feto e nenhum no marginal”, como nos versos cantados de Caetano Veloso, por certo nun tema titulado “Haiti”.

17 de jan. de 2010

Consenso mortal?

Despois da bronca pública da semana pasada do presidente da Xunta ao Consello da Cultura Galega, Henrique Monteagudo e Vítor Freixanes saíron antonte e hoxe nas súas tribunas en El País e La Voz de Galicia lanzándolle tamén a responsabilidade da situación do galego no ensino aos grupos da oposición polo feito de estar roto o "consenso" sobre o tema.

Con diferenza, o máis desafortunado e confusionista é o secretario do Consello da Cultura Galega, que chega a afirmar "PSdeG e BNG terán que recoñecer que o decreto do bipartito ten aspectos renunciables, que son os que suscitaron maior controversia". Só desde unha postura de fortísima presión por parte do PP podo chegar a entender que se enuncie un discurso falaz como este.

No entanto, lembrémolo:

a) O PP forma parte de todos os "consensos" aos que se chegaron sobre a cuestión e que sempre rompe unilateralmente. O único "consenso" que lles vale na verdade é o desmantelamento da oficialidade da lingua galega. "Consenso mortal" sería o título deste filme, tomando emprestadas palabras de Pilar García Negro.

b) Como ben proclama a plataforma Queremos Galego, os acordos aos que chegamos entre todas e todos só poden ser substituídos por acordos aos que cheguemos entre todas e todos. Non é "consenso" que PSOE e BNG teñan que rebaixar a súa postura de defensa de dereitos básicos porque de forma unilateral o PP non queira cumprir os acordos existentes, dos cales fixo parte desde o comezo da negociación até a súa concreción definitiva.

c) Por moito que lle poida incomodar ao PP e que este partido decida crear "controversia" sobre o tema, existen liñas vermellas que non se poden ultrapasar: o galego como lingua propia e oficial, dentro dun proceso progresivo de normalización (Estatuto, Lei de normalización) e cun mínimo de presenza do 50% do horario en todo o sistema educativo (Carta europea das linguas rexionais ou minoritarias, Plan xeral de normalización da lingua galega).

d) A controversia de que fala Henrique Monteagudo está convenientemente incitada e programada, non é algo espontáneo. Un bo exemplo é a postura da directiva da confederación de nais e pais de centros privados e concertados, que pasaron a rexeitar con forza o decreto do 50% no mesmo momento en que o fixo o PP, aínda que con anterioridade saíran publicamente respaldándoo e considerándoo un paso adiante positivo. Claro, daquela o PP aparecía debaixo dos focos como un dos alicerces desa nova norma.
Calquera medida de defensa da lingua galega, calquera, se se axita por parte dos adiñeirados resortes da galegofobia, pode crear tal controversia.

Escribo hoxe esta entrada no blog, preocupado polos matices públicos dos discursos destes dous prestixiosos compañeiros, coñecidos pola súa defensa do idioma de noso e que teñen hoxe unha responsabilidade histórica como membros do Consello da Cultura Galega.

Estamos nunha encrucillada para a nosa lingua e sería un fraco favor que, polas presións políticas da Xunta, estes organismo puidese lavarse as mans ou crear confusionismo nun momento no que é tan necesaria a clareza e a defensa unánime da aplicación dos consensos en defensa da lingua que nos une como galegas e como galegos.

14 de jan. de 2010

De fala a lingua: un proceso inacabado

Dentro da bibliografía recente para nos armarmos de munición cívica no combate en defensa do noso idioma, quero hoxe salientar o libro De fala a lingua: un proceso inacabado, onde se compilan varios traballos de Pilar García Negro, a prestixiosa sociolingüista e exemplar militante da defensa do idioma de noso.

Extracto aquí un pedazo da introdución desta obra que vos recomendo ler e difundir:

Na década dos cincuenta do século XX, dous acontecementos en aparencia moi distintos e distantes teñen lugar: nos USA, en 1955, Rosa Parks, muller negra, costureira e activista do Movemento polos Dereitos Civís, en Montgomery, Alabama, négase a ceder o asento do autobús en que viaxaba, reservado aos brancos: rompe unha lei escrita -e moitas normas non escritas- e prosegue o camiño da inclusión dos pretos na sociedade norteamericana. Un ano antes, en 1954, a UNESCO receberá escrito de protesta, apoiado por centros galegos en América, pola discriminación sofrida pola lingua galega, en pleno franquismo. Deamos triplo salto mortal e reinstalémonos no presente: a exclusión do galego véstese hoxe de traxe bilingüe. Ao igual que no caso do racismo clásico, non é que non se admita a existencia do galego (como os negros naqueles anos, só pode viaxar na traseira do vehículo...): mesmamente, é imprescindíbel para marcar diferenzas de superioridade; por tanto, ao igual que os negros, cóntase con el en tanto en canto non ouse endexamais ocupar o asento do amo, isto é, se conforme coa súa existencia afastada e invisibilizada no mundo social e público. Negros? Si: nos traballos pior pagos, no baloncesto, no jazz ou no soul... Lingua galega? Si, por suposto: na cada vez máis deshabitada aldea, nos vellos, no coloquial, nalgunha canción, no Día das Letras Galegas, na literatura, nalgunha homenaxe limitada... Nunca no uso ubicuo que non se discute en absoluto para o español. En ambos casos, ¿inclusión é sinónimo de normalización? Coidamos que non.

Os vellos resaibos (endo)racistas reaparecen a nada que o negro se fai ver, isto é, a nada que penetre minimamente en espazos onde, lentamente, poda mudar a fotografía cualitativa da lingua galega e dotala (ensino, administración, sanidade...) dalgún efeito multiplicador... Rosa Parks (1913-2005) impuxo o seu direito a viaxar sentada no autobús dos brancos. Toda a nosa historia autónoma, desde hai cento e cincuenta anos, é a historia por poñer o galegos nos lugares visíbeis socialmente, por lle dar estatuto público (literatura, prensa, política, Xustiza, Igrexa...). E este esforzo pacífico, democrático, superador de barreiras artificiais, debelador do clasismo... é chamado imposición! Daquela, todos os avanzos históricos en termos de igualación e de superación de vellas inxustizas supuxeron imposicións da vítima: os pretos impuxeron a súa presenza, ao igual que a impuxeron as mulleres loitadoras pola súa liberación ou os escravos pola súa emancipación. ¡Avelloucada e resesa arma de quen practica a cotío a imposición real, refutar co mesmo que eles practican a cotío!: a imposición de verdade, dada por natural e inmutábel, sexa a prevalencia do branco dominante, do varón, do machismo, do amo ou do idioma hexemónico.

13 de jan. de 2010

Pense no Haití

Hoxe hai moitas razóns tristes para pensarmos no Haití, para pensarmos como se chegou até aquí, para pensarmos se realmente hai só un desastre natural ou se ese mesmo tremor de terra afectaría doutro xeito moi diferente a lugares do mundo non tan empobrecidos e excluídos.

Chitty Chitty Bang Bang

Teño poucas dúbidas de que nun país cun transporte público decente non realizaría este rito de pasaxe. Mais aquí e agora non quedou outra, así que desde onte xa me podo pór a cantar como Julie Andres e Dick Van Dyke:



12 de jan. de 2010

Os Bolechas chaman á folga

Os Bolechas chámannos a todas e a todos a participarmos no paro xeral no ensino. Podemos secundalo se somos parte directa da comunidade educativa e, aínda que non sexa o caso, tamén podemos difundilo (en persoa, sms, mensaxes e eventos nas redes sociais...) e, na medida das posibilidades, participar na manifestación nacional que se realizará o 21 de xaneiro, así como nalgún dos actos comarcais que tamén se desenvolverán, tanto na mesma xornada como nos días previos.

Un dos eventos creados no tuenti sobre esta cuestión conta xa co respaldo de 8.839 persoas e de 9.572 a maiores que anuncian que "quizais" asistan. Así mesmo, temos xa ao noso dispor os bánners sobre a manifestación tanto no web de Queremos Galego como no da Mesa pola Normalización Lingüística. Desde estoutra ligazón podedes tamén descargarvos o folleto en PDF de convocatoria do paro e da manifestación.

Forza e adiante! Este decreto ímolo tombar!

11 de jan. de 2010

Inglish pitinglish

O meu artigo desta semana en Galicia Hoxe, sobre como o inglés nos fará altos, ricos, guapos e famosos, mentres imos matando o noso idioma propio, que é un xeito curioso de entender o plurilingüismo:

Inglish pitinglish
O inglés como talismán e como camuflaxe

A pesar de que na materia de inglés en todo o ensino primario e secundario fun un rapaz de sobresaliente, sempre me sentín moi inseguro á hora de poder utilizalo, nas poucas veces que tal cousa me foi precisa na miña vida. Aínda hoxe vexo que as miñas destrezas neste idioma son limitadas e enténdoo mellor do que o falo ou escribo.

Moita xente da miña xeración pode contar unha historia semellante á miña. Algúns disciplinaríanse asistindo a academias e viaxando decote a países de lingua inglesa, mellorando así as súas competencias comunicativas. Outros desenvolverían a súa vida por outros camiños, deixando oxidar as regras gramaticais e o vocabulario do idioma de Shakespeare, sen que iso obstaculizase unha existencia plena, feliz e culta.

Ninguén pode negar que o inglés é hoxe un idioma poderoso económica, política e culturalmente. Aínda que o chinés mandarín conta con tres veces máis falantes iniciais, o inglés é na actualidade a lingua franca en moitos ámbitos de coñecemento e decisión internacional.

Mais iso é unha cousa e outra ben diferente é o tratamento que moitas veces se lle dá como un talismán que traerá riqueza, sabedoría e prosperidade a quen o posúa, o cal dista de ser certo. Nin é verdade nas biografías persoais nin nas historias colectivas dos estados que o adoptaron como idioma oficial, talvez pensando con inxenuidade que así contarían cunha maior incidencia, relevo ou recoñecemento. Que llo digan se non a Ghana, na África Occidental, que a pesar de ter como única lingua oficial o inglés é un dos estados máis empobrecidos de todo o planeta. Digo empobrecidos que non pobres, porque malia as condicións nas que vive a maioría da súa poboación seren misérrimas, son unha potencia en ouro, bauxita, diamantes ou cacao. O feito de que a súa lingua oficial sexa o inglés non mellorou a súa situación socioeconómica nin cultural e mantivo, tamén no nivel simbólico, a súa dependencia dos vellos colonizadores. Isto mesmo podemos facelo extensíbel a Nixeria, Serra Leoa, Camerún, Namibia e un longo etcétera.

Aínda que haxa que desposuír o inglés das cualidades máxicas que se lle apoñen (non nos fai altos e guapos, nin ricos e famosos), parece lóxico que no mundo actual sexa un dos coñecementos a transmitir no ensino obrigatorio. A confidencia que antes facía sobre a miña relación co inglés amosa tamén que hai problemas para solucionar e erros dos cales aprender, porque hai obxectivos de aprendizaxe que na verdade non se están a conseguir para esta materia.

Mais a responsabilidade desta situación non é, con certeza, do profesorado, que por moito que se poida esforzar non naceu con capacidade para obrar milagres. En grupos masificados resulta bastante complicado desenvolver unha metodoloxía comunicativa, imprescindíbel para conseguir adiantos reais e menos perecedoiros.

Xusto esa alternativa práctica para mellorar a aprendizaxe do inglés é a que non adopta a Consellaría de Educación de Alberto Núñez Feijóo, a pesar de que si é demandada polas comunidades educativas. Non se contrata máis profesorado para diminuír a ratio en relación cos estudantes, senón que se sacan inexistentes coellos dunha chistera. Todos os nenos e nenas saberán falar en inglés porque lles impartirán unha de cada tres materias nesta lingua! Alehop! Que non hai profesorado para facelo? Pois que a verdade non nos estropee o titular! Alehop!

Todos os expertos e expertas na cuestión advirten ao goberno do PP da insensatez da súa proposta. O catedrático da USC José Manuel Vez Jeremías, director do observatorio Atrium Linguarum, lembraba esta semana que non había ningún país do mundo onde se aplicase un modelo tal e que, de facelo, se resentirían tanto o inglés como o castelán e o galego. O tamén catedrático Fermín Bouza, da Complutense, pregúntase en voz alta cal será a competencia do profesorado que ministrará esas disciplinas en inglés, para non seren unha fonte de aprendizaxe de erros e de adopción de maos usos: “No caso do inglés, debe ser o español o que ceda tempo alí onde houber algún profesor que coñeza esa lingua a nivel nativo (só a nivel nativo, o demais sería unha chafallada intolerábel). O galego é, lémbreno, a lingua propia de Galiza: a lingua a protexer.”

Tamén estarían por ver todos os problemas que acarrearía en colexios e institutos esta dupla avaliación (da materia e do idioma en que se imparte, a pesar de non ser oficial), se se baixaría o nivel xeral dos contidos para axeitalos ás dificultades lingüísticas (do profesorado ou do estudantado) e se incrementaría o fracaso escolar. Temas, todos eles, da maior importancia e gravidade.

No Estado español temos un caso recente que nos pode servir de comparación. Na Comunidade Valenciana obrigouse a que a materia de Educación para a Cidadanía se ministrase en lingua inglesa. O resultado foron sentenzas históricas anulando esa disposición, así como unhas mobilizacións cidadás masivas: esa decisión gobernamental foi o detonante das maiores manifestacións en València desde as realizadas contra a invasión de Iraq.

Na realidade, a Alberto Núñez Feijóo (a quen, por certo, a súa falta de nocións do inglés non lle impediu chegar á presidencia da Xunta), o que lle importa de todo o tema é procurar unha camuflaxe para esta navallada contra o galego. Porque todas estas súas propostas sobre o inglés sabe que son inviábeis, mais funcionan como excelentes exercicios de distracción para eclipsar aínda máis o maltratado idioma do país.

10 de jan. de 2010

Artigo na Voz: 'Polo galego e a convivencia'

Velaquí o artigo que hoxe publico en La Voz de Galicia sobre o decretazo contra o galego. Nese texto condénsanse algunhas das ideas máis importantes que tentamos transmitir estes días:

Polo galego e a convivencia


O decretazo presentado por Alberto Núñez Feijóo supón a maior agresión contra o galego en toda a etapa democrática. As comunidades educativas e a inmensa maioría da sociedade rexeitan con firmeza esta proposta unilateral da Xunta.

Porque non garante que os estudantes finalicen cada etapa educativa coas destrezas lingüísticas tamén en galego. Porque é unha proposta feita de costas á sociedade, sen ningún proceso previo de diálogo nin contraste. Porque a súa aplicación suporía enfrontamentos nos centros, debido á deixadez de funcións e responsabilidades da Xunta, que traslada os problemas ao profesorado, ao alumnado e ás familias, sen ter presentes criterios pedagóxicos nin o dereito a unha educación en igualdade. Porque a Xunta se burla da cidadanía cando di que se vai impartir un terzos das materias en inglés, cando sabe que iso é totalmente inviábel e incrementaría o fracaso escolar; non toman medidas reais para que mellore a aprendizaxe do inglés, senón que camuflan con iso a súa navallada contra a nosa lingua. Porque este decreto vulnera leis básicas aprobadas por consenso unánime (como a Lei de normalización lingüística, cuxo artigo 13.2 é ben claro) e tratados internacionais de dereitos lingüísticos (como a Carta europea de linguas). Ademais, porque é unha agresión á dignidade da nosa cultura que haxa un goberno da Xunta que ande ás patadas coa lingua propia do país.

Fronte ao decretazo, as comunidades educativas e o conxunto da sociedade reclaman que se escoite a súa voz. O presidente da Xunta debería lembrar que o decreto aínda en vigor contou co respaldo dos sindicatos que representan ao 90% do profesorado, a inmensa maioría das ANPAs, todas as organizacións estudantís e todos os movementos de renovación pedagóxica con actuación en Galiza. A súa proposta contra o galego, ao contrario, non xera máis que rexeitamento e preocupación. Por iso, está convocado un paro xeral do ensino para o 21 de xaneiro. Ese día, ás 11.30 sairá unha manifestación desde a Alameda de Santiago de Compostela, en defensa da convivencia, da igualdade de dereitos, dun ensino de calidade e do idioma que nos une como galegas e galegos.

9 de jan. de 2010

Verdes são os campos

Xa sei que é estraño pór esta canción coas nevaradas destes días, mais apetecíame, así que aí vai. "Verdes são os campos", o lindo poema de Luís de Camões, musicado por José Afonso e interpretado por Uxía:

8 de jan. de 2010

Nevou

Cando neva en Santiago a xente sorrí pola rúa, colle o móbil para avisar aos seus de que está a vivir o acontecemento e para tirar fotos que dean testemuño. Eu tamén o fago.

A primeira vez que vin a neve foi en Ribeira, onde é un fenómeno aínda máis extraordinario. Penso que foi en 1986. Miña nai ergueunos a todos para irmos á escola ao berro de: "Esta noite nevou!" Nós pensabamos que se refería a que había xeada, mais cando miramos pola xanela vimos con sorpresa o campo de enfronte da casa, o campo dos nosos xogos, non esbrancuxado, senón branco.

Ese día no colexio non demos clase, senón que xogamos co profesor Ventura a facermos un rudimentario boneco como o que víramos, tantas veces, nas películas.

7 de jan. de 2010

Este é o consenso


Estas dúas fotos de aquí arriba son do 23 de febreiro de 2007, cando a conselleira de Educación e representantes do PP, do PSOE e do BNG presentaban o decreto 124/07, que regula que o galego teña unha presenza de ao menos o 50% nas diferentes etapas do ensino non universitario. Concretábase así, por fin, un acordo unánime do Parlamento de setembro de 2004, no cal se instaba ao Goberno a que se lexislase nese sentido.

Á conselleira, Laura Sánchez Piñón, acompañábana nesa xornada Manuela López Besteiro e Ángel Bernardo Tahoces, do PP; Guillermo Meijón e Francisco Cerviño, do PSOE, e Manuel Parga Núñez e Bieito Lobeira, do BNG.

Véxanse estas fotos e comparése coa presentación do decreto contra o galego realizada unilateralmente, con nocturnidade e aleivosía por Alberto Núñez Feijóo en vésperas de fin de ano. Onde está a imposición e onde o consenso?

Camiño do 21 de xaneiro

A plataforma Queremos Galego está a realizar actos nas diferentes comarcas de Galiza para contestar o decreto contra o galego deste goberno do PP. Temos que ir movendo desde xa o paro xeral do 21 de xaneiro no ensino, pois non restan moitos días e é importante que a participación sexa masiva.

Nas redes sociais hai eventos creados de apoio. No tuenti, no cal participa sobre todo xente nova, 5.157 persoas amosaron xa que secundarán a folga, mentres outras 4.665 é probábel que tamén o fagan. Podes adherirte tamén aos eventos creados no facebook e convidar as túas amizades.

Se es estudante e queres colaborar para que o paro xeral do 21 de xaneiro sexa un éxito, podes dirixirte ao correo-e da Mocidade pola Normalización Lingüística, a sección xuvenil da Mesa: mocidade@amesanl.org.

[A fotografía é de algúns dos asistentes ao acto que fechou a caravana de coches na Barbanza en defensa do noso idioma e contra este decreto galegófobo.]

5 de jan. de 2010

Unha ameaza á liberdade


Velaquí un excelente artigo do noso querido e recoñecido escritor Agustín Fernández Paz en relación coa proposta de decreto contra o galego. Tíroo do web das compañeiras e dos compañeiros de Prolingua:

Unha ameaza á liberdade

-Cando eu emprego unha palabra –dixo Humpty Dumpty co mesmo ton despectivo- esa palabra significa exactamente o que eu quero que signifique, nin máis nin menos.
-A cuestión é saber –dixo Alicia— se se pode facer que as palabras signifiquen tantas cousas diferentes.
-A cuestión –respondeu Humpty Dumpty— é saber quen é o que manda... e punto!

Alicia do outro lado do espello, Lewis Carroll

1. Escribo estas palabras logo de escoitar na radio e de ler nos xornais electrónicos as liñas xerais do borrador do novo decreto que regulará o galego no ensino, así como as declaracións do presidente señor Núñez Feijoo na rolda de prensa onde se presentou.

Non me vou deter agora na valoración dos contidos deste borrador, algúns tan transcendentais como a severa redución horaria que sofre a lingua galega ou a presenza da lingua inglesa como vehicular, un subterfuxio para “vender” mellor á sociedade este novo decreto e enmascarar o evidente proceso de minorización da lingua no ensino. De todo iso, e de máis, haberá tempo para falar nas vindeiras semanas. Hoxe só quero determe na reiterada apelación á “liberdade” dos pais e nais, e no papel que se lles outorga na elección da lingua que utilizará o profesorado na aula.

2. Na Galicia de hoxe, as persoas galegofalantes (e as castelán falantes que non teñan prexuízos) sabemos que a nosa liberdade lingüística está moi limitada. Son numerosos os atrancos que se nos presentan, sobre todo en determinados ámbitos urbanos, para desenvolver a nosa vida cotiá e profesional en galego. Tan numerosos son, que moitas persoas ocultan socialmente a súa lingua, sexa para evitar desagradables problemas nas relacións sociais, sexa por imperativo da empresa onde traballan. É o fenómeno da invisibilidade social do galego, derivado dos prexuízos sobre a lingua existentes na sociedade; fenómeno amplamente estudado, sobre o que non insistirei aquí.

Estes atrancos reiterados non os padecen as persoas castelanfalantes, que poden desenvolverse con plenitude na súa lingua. A min isto último paréceme moi ben, como é obvio. O que me parece mal é que as galegofalantes non poidamos ter uns dereitos semellantes. Se non se quere que haxa cidadáns de primeira e de segunda, teñen que crearse as condicións para que se poida vivir en galego coa mesma normalidade que o pode facer unha persoa castelán falante.

Para iso é imprescindible que a poboación sexa competente nas dúas linguas oficiais, para que logo cadaquén decida libremente se usa unha ou outra nos diferentes ámbitos e situacións. A dobre competencia é clave para garantir a liberdade lingüística. Unha competencia bilingüe que xa posuímos todos os cidadáns que temos como lingua de instalación o galego. E que posúe tamén un sector das persoas castelanfalantes que non teñen prexuízos sobre a lingua e non perciben como unha ameaza ou unha afronta a presenza do galego na sociedade.

3. Acadarán unha boa competencia en galego os alumnos e alumnas que se van escolarizar nun sistema educativo onde van ter un 33% (teórico, que se a práctica continúa como ata o de agora nun significativo número de centros, nin iso haberá) de docencia en galego? Por desgraza, salvo apelando á fe irracional nos milagres, sabemos que a resposta é negativa. Calquera manual de sociolingüística aplicada ao ensino explica o evidente: que unha lingua minorizada socialmente ten que estar presente nas aulas cando menos na metade do currículo.

Por riba, en Galicia xa temos experiencia práctica, porque ben nolo demostrou o decreto 247/1995, que tamén contemplaba un uso minorizado do galego. Os seus malos resultados respecto do obxectivo básico (acadar unha boa competencia nas dúas linguas oficiais) foron, precisamente, unha das razóns que levaron á elaboración do Plan Xeral de Normalización do ano 2004. Por certo, o señor Núñez Feijoo, que daquela era vicepresidente da Xunta, votou afirmativamente o PXNL no Parlamento. Como crer en diante nas súas propostas de consenso? Acaso non era un consenso –moi meditado e moi traballado, podo dar fe como persoa implicada— o PXNL?

4. Con este decreto, o mandato principal da Lei de Normalización Lingüística (garantir que o alumnado acade unha boa competencia nas dúas linguas oficiais) convértese en papel mollado, malia as palabras baleiras que tentan negalo e poñer a venda antes da ferida. Unha significativa porcentaxe do alumnado, con seguridade, acadará unha escasa competencia en galego. Se a Administración se atreve a propoñer controis externos de avaliación das competencias, en poucos cursos poderemos constatar os amargos froitos obtidos. Os futuros cidadáns que exercerán a avogacía, ou traballarán na administración, ou na fontanería, ou no comercio, ou na medicina, ou nas notarías... non van ter a competencia necesaria para que nós, ou os nosos fillos e fillas, poidamos usar a lingua en calquera situación.

Un decreto coma este supón un intento de converter unha parte da cidadanía en cidadáns de segunda. Un ataque ás liberdades que non se fai de fronte, senón apelando á “liberdade” dos pais. O Ministerio da Verdade que profetizou o señor Orwell habita entre nós!

5. Lembremos, unha vez máis, o evidente: a educación dos nenos e nenas, nunha democracia, non é algo que poidan decidir os pais directamente, porque afecta a toda a cidadanía. Aos que teñen fillos e aos que non, aos que xa non os teñen en idade escolar e aos que pensan telos no futuro. E tamén aos pais e nais que teñen fillos escolarizados, xaora.

Por esta razón, a estrutura do sistema educativo, o horario escolar, as materias que se imparten e os seus respectivos currículos, a capacitación do profesorado, os sistemas de avaliación... son todos aspectos que deciden e regulan os gobernos democráticos, precisamente porque afectan a toda a cidadanía.

O mesmo debería suceder co uso das linguas no sistema educativo. A que se debe esta evidente deixación de funcións por parte da Xunta, malia a claridade coa que xa falou o Tribunal Constitucional? A apelación á liberdade de escolla das familias é unha evidente terxiversación do termo “liberdade”, máis grave aínda se temos en conta que se lles pide opinión sobre unha lingua sometida a arraigados prexuízos sociais, que esixiría políticas activas para favorecer o equilibrio coa lingua máis asentada socialmente.

6. Como ocorre con outros aspectos da ideoloxía neoliberal, úsase a palabra liberdade cando, en realidade, o que se quere dicir é “liberdade para uns poucos” ou “liberdade para os que xa están en posición de privilexio”.

Hoxe está en xogo algo máis que a pervivencia da lingua e a consolidación dos logros acadados, está en xogo algo máis que o baleirado real da Lei de Normalización Lingüística. As persoas galegofalantes imos ter, se este decreto entra en vigor, as nosas liberdades sociais ameazadas. Que a ameaza se converta ou non en realidade, está en mans de todas as persoas que desexan unha sociedade máis libre, máis igualitaria, máis culta. E, sobre todo, máis xusta.

Agustín Fernández Paz
31.XII.09

4 de jan. de 2010

Artigo sobre o decretazo contra o galego


O meu artigo desta semana en Galicia Hoxe non podería abordar outro tema que non fose esta fortísima ameaza á liberdade, como ben o sintetizou Agustín Fernández Paz. Temos que implicarnos todas e todos para pararmos o decretazo da galegofobia!

Este decreto ímolo tombar
As comunidades educativas móvense contra a galegofobia


Excepto as organizacións máis directamente vinculadas á oficialidade dos dirixentes do PP, todo o resto das entidades que representan a comunidade educativa amosaron o seu profundo desacordo tanto coa proposta de decreto contra o galego como coas vergoñentas formas de presentación do mesmo. Nove meses despois de tomar posesión, o presidente da Xunta non foi capaz de propor nada mellor que un texto galegófobo, que creará crispación entre familias e que é inaplicábel nos centros, se non é creando unha inmensa fractura social.

Ante esta situación, a plataforma Queremos Galego convocou as comunidades educativas para un paro xeral no ensino o 21 de xaneiro. A agresión é histórica, sen dúbidas a máis forte contra o idioma propio en toda a etapa democrática. Por iso é tan importante que nos impliquemos todas as persoas con sensibilidade pola nosa cultura, independentemente da lingua que falemos no día a día, para facermos do 21 de xaneiro unha data tamén histórica na contestación social a este decretazo.

Alberto Núñez Feijóo sabe que esta norma galegófoba non conta co respaldo nin das familias nin do profesorado nin do estudantado. Por iso a presentou no medio das vacacións, na véspera de fin de ano, á última hora do serán e mudando in extremis tamén o lugar de reunión do Consello da Xunta, por vez primeira na lexislatura. Só lle faltou facelo de noite e no medio dunha fraga perdida.

Co seu característico discurso cínico, bautizou o disparate como “decreto do plurilingüismo”, cando a realidade é que con esta proposta non se poden mellorar as competencias comunicativas de ningún dos tres idiomas indicados. Por moito que se esforce o presidente da Xunta en exprimir a súa maquinaria mediática, as mentiras non pasan a se converter en verdade pola forza da repetición de quen ostenta o poder.

Así, a propaganda sobre a aprendizaxe do inglés é unha burla tremenda, porque se vende un suposto “trilingüismo” que, á marxe doutras consideracións, é imposíbel de aplicar en case toda Galiza. Dese xeito o recoñece a disposición transitoria primeira deste decreto, que sinala que mentres non haxa profesorado capacitado para dar aulas nesta lingua foránea, iso non se fará. Esa disposición adicional acaba anulando todo o dito no resto do articulado!

Se o Goberno quixese mellorar de verdade as competencias dos estudantes en inglés desde os centros, tería que tomar outras medidas. Antes de nada, debería contratar máis profesorado para esta materia, para que haxa menos alumnado por clase, e tamén mellorar as dotacións en material dos centros. Coas falacias sobre o inglés o que tentan é confundir á opinión pública e camuflar esta navallada contra o idioma de Galiza.

No caso do castelán e do galego, é obriga do Goberno garantir que os estudantes finalicen cada etapa educativa con competencias nas dúas linguas oficiais. No entanto, iso non se está a conseguir para o idioma propio, tal e como o corroboran estudos e informes realizados polo Consello Escolar de Galiza, o Instituto Nacional de Estatística, o Consello da Cultura Galega e a Real Academia Galega.

Cando se aprobou o Plan xeral de normalización por unanimidade, Alberto Núñez Feijóo era vicepresidente da Xunta. Nese acordo da cámara autonómica sinalábanse os resultados dun longo traballo que demostraba que era necesario darlle un pulo ao galego no ensino. Algunhas das razóns, que extracto literalmente do documento, eran a “competencia non equiparable en galego e en castelán, con deficiencias moito máis notables na primeira desas linguas” pois “o nivel de aprendizaxe do galego por parte do alumnado é claramente inferior ao acadado no castelán”, a existencia dunha “situación de desigualdade entre os dous idiomas, o que esixe medidas favorables ao galego para intentar conseguir ese equilibrio”, que “en educación infantil e 1º ciclo de primaria, a presenza do galego é mínima”, que “falta máis material didáctico e máis material para o desenvolvemento pleno de aulas en galego, sobre todo en determinadas áreas curriculares e en determinadas etapas educativas” etc.

Nesa mesma liña, o último censo de poboación e vivendas sinalaba que un 20% dos rapaces e rapazas entre 14 e 19 anos son analfabetos funcionais en galego. Aí é nada! Porén, Alberto Núñez Feijóo, como presidente da Xunta, en lugar de axudar a resolver este gravísimo problema, profúndao e crea outros novos. Como se pode entender que, ante esta situación, o que se propoña sexa xusto reducir a presenza da lingua propia no horario escolar?

Disque “liberdade”

O outro eixo da propaganda deste decreto é que disque ofrece a “liberdade” (palabra tan corrompida!) dos pais e das nais para escolleren que materias se impartirán en que linguas a través de consultas. Así, a Xunta fai deixadez das súas funcións, trasladando as súas responsabilidades ás comunidades educativas, abrindo unha fonte de enormes conflitos mesmo entre familias.

Mais se non nos guiamos pola cínica grandilocuencia gobernamental e imos ao texto do decreto veremos en que consiste iso en realidade. En educación infantil, disque a maioría decidirá a lingua vehicular e non se sabe que é o que pasará coas familias que saian perdedoras desa votación. Ademais, as consultas ás nais, aos pais ou aos titores serán cada catro anos, de forma que un decide pola educación dos fillos dos demais e viceversa. Parece unha brincadeira, mais non o é.

Fronte á imposición unilateral de Núñez Feijóo, as comunidades educativas reclaman que se escoite a súa voz. O presidente da Xunta debería lembrar que o decreto aínda en vigor contou co respaldo dos sindicatos que representan ao 90% do profesorado, da federación de ANPAs públicas, de todas as organizacións estudantís e de todos os movementos de renovación pedagóxica, mentres que o seu decreto contra o galego non xera máis que rexeitamento. Se non o lembra, lembrarémosllo o 21 de xaneiro. Este decreto galegófobo ímolo tombar!

3 de jan. de 2010

Entrevista en Galicia Hoxe e El Correo Gallego

Hoxe, os diarios Galicia Hoxe e El Correo Gallego publican unha entrevista comigo, dentro da serie "Actores do cambio", de Luis Pousa.

Na conversa, anunciada na portada de ambos os xornais, abórdase a situación actual da lingua e o relativo ao novo decreto contra o galego no ensino, así como cuestións de gustos e perspectivas persoais. As fotografías son de Antonio Hernández.

Acto de Queremos Galego mañá na Estrada

2 de jan. de 2010

Hoxe, caravana de Queremos Galego na Barbanza

Veño dunha conferencia de imprensa para valorar o decreto contra o galego e pola tarde participarei nun acto da plataforma Queremos Galego na miña comarca natal: A Barbanza. Se vos for posíbel, participade!

Reproduzo o comunicado, co programa de actos, que finalizarán ás 20 h cunha concentración a carón do palco da música no Malecón, en Ribeira:

A Plataforma Queremos Galego da Barbanza convócanos, a toda a cidadanía da Barbanza, a participar nunha caravana de automóbiles reivindicativa o vindeiro sábado, 2 de xaneiro, a partir das 18:00 horas. Sairá do Porto de Rianxo e rematará cunha concentración diante do palco da música, na Avenida do Malecón de Ribeira

Este acto enmárcase dentro dos que a Plataforma Queremos Galego ten previsto celebrar por todo o país en sinal de rexeitamento á aprobación do novo decreto contra o galego no ensino no que, por primeira vez na historia da nosa autonomía, se lexisla en contra do idioma propio de Galiza. Neste caso reducindo a súa presenza no ensino, do 50% ao 33%.

Programa:

Rianxo: Saída ás 18:00 horas do Porto de Rianxo, diante da confraría, darase unha volta polo casco de Rianxo e sairase cara a Boiro pola AC-305.

Boiro: Está prevista a chegada ás 18:30 horas, darase unha volta pola casco urbano para saír até A Pobra.

Pobra: Chegarase un pouco antes das 19:00 horas, darase tamén unha volta pola vila e logo sairase cara a Ribeira.

Ribeira: Está prevista a chegada á capital da Barbanza sobre as 19:30 horas. Despois de dar unha volta polo casco urbano rematarase ao final do Malecón. Logo de aparcar farase unha concentración a carón do palco da música do Paseo do Malecón, onde se dará lectura ao manifesto feito pola plataforma Queremos Galego ao redor das 20:00 horas.

Podes participar na caravana desde o seu inicio en Rianxo, incorporándote no transcurso do traxecto ou na concentración final en Ribeira.