Irreverencia relixiosa no trobadorismo galego-portugués

Fronte á idea dunha sociedade medieval monolítica e exclusivamente submetida ao teocentrismo, nalgúns dos textos que conservamos do trobadorismo galego-portugués podemos observar o abrollar dunha percepción laica onde o individuo está disposto a manter unha posición irreverente cara ás convencións sociais da relixión cristiá.

Un bo exemplo disto achámolo nunha cantiga de Rodrigo Eanes de Vasconcelos, onde unha muller declara que se meteu monxa ("filhou orde") debido á obriga familiar (foi súa nai quen o decidiu), mais que dentro do seu corazón se manterá fiel ao seu amado e non a Deus.

Preguntei ũa dona en como vos direi:
"Senhor, filhastes orden?" E já por én chorei.
Ela enton me disse: "Eu non vos negarei
de com' eu filhei orden, assi Deus me perdon;
fez-mi-a filhar mia madre, mais, o que lhe farei?
Trager-lhi eu os panos, mais non o coraçon."

Dix' eu: "Senhor fremosa, morrerei con pesar,
pois vós filhastes orden e vos han de gardar".
Ela enton me disse: "Quero-vos én mostrar
como serei guardada, se non, venha-me mal;
esto, por que chorades, ben devedes cuidar:
Tragerei eu os panos, mais no coraçon al".

E dix' eu: "Senhor minha, tan gran pesar ei én,
porque filhastes orden, que morrerei por én".
E disse inda logo: "Assi me venha ben,
como serei guardada dizer-vo-lo quer' eu:
se eu trouxer os panos, non dedes por én ren,
ca terrei o contrario eno coraçon meu".

(Para esta transcrición, parto da edición realizada por Manuel Ferreiro no libro As cantigas de Rodrig' Eanes de Vasconcelos, Laiovento, Santiago de Compostela, 1992.)