5 de jan. de 2010

Unha ameaza á liberdade


Velaquí un excelente artigo do noso querido e recoñecido escritor Agustín Fernández Paz en relación coa proposta de decreto contra o galego. Tíroo do web das compañeiras e dos compañeiros de Prolingua:

Unha ameaza á liberdade

-Cando eu emprego unha palabra –dixo Humpty Dumpty co mesmo ton despectivo- esa palabra significa exactamente o que eu quero que signifique, nin máis nin menos.
-A cuestión é saber –dixo Alicia— se se pode facer que as palabras signifiquen tantas cousas diferentes.
-A cuestión –respondeu Humpty Dumpty— é saber quen é o que manda... e punto!

Alicia do outro lado do espello, Lewis Carroll

1. Escribo estas palabras logo de escoitar na radio e de ler nos xornais electrónicos as liñas xerais do borrador do novo decreto que regulará o galego no ensino, así como as declaracións do presidente señor Núñez Feijoo na rolda de prensa onde se presentou.

Non me vou deter agora na valoración dos contidos deste borrador, algúns tan transcendentais como a severa redución horaria que sofre a lingua galega ou a presenza da lingua inglesa como vehicular, un subterfuxio para “vender” mellor á sociedade este novo decreto e enmascarar o evidente proceso de minorización da lingua no ensino. De todo iso, e de máis, haberá tempo para falar nas vindeiras semanas. Hoxe só quero determe na reiterada apelación á “liberdade” dos pais e nais, e no papel que se lles outorga na elección da lingua que utilizará o profesorado na aula.

2. Na Galicia de hoxe, as persoas galegofalantes (e as castelán falantes que non teñan prexuízos) sabemos que a nosa liberdade lingüística está moi limitada. Son numerosos os atrancos que se nos presentan, sobre todo en determinados ámbitos urbanos, para desenvolver a nosa vida cotiá e profesional en galego. Tan numerosos son, que moitas persoas ocultan socialmente a súa lingua, sexa para evitar desagradables problemas nas relacións sociais, sexa por imperativo da empresa onde traballan. É o fenómeno da invisibilidade social do galego, derivado dos prexuízos sobre a lingua existentes na sociedade; fenómeno amplamente estudado, sobre o que non insistirei aquí.

Estes atrancos reiterados non os padecen as persoas castelanfalantes, que poden desenvolverse con plenitude na súa lingua. A min isto último paréceme moi ben, como é obvio. O que me parece mal é que as galegofalantes non poidamos ter uns dereitos semellantes. Se non se quere que haxa cidadáns de primeira e de segunda, teñen que crearse as condicións para que se poida vivir en galego coa mesma normalidade que o pode facer unha persoa castelán falante.

Para iso é imprescindible que a poboación sexa competente nas dúas linguas oficiais, para que logo cadaquén decida libremente se usa unha ou outra nos diferentes ámbitos e situacións. A dobre competencia é clave para garantir a liberdade lingüística. Unha competencia bilingüe que xa posuímos todos os cidadáns que temos como lingua de instalación o galego. E que posúe tamén un sector das persoas castelanfalantes que non teñen prexuízos sobre a lingua e non perciben como unha ameaza ou unha afronta a presenza do galego na sociedade.

3. Acadarán unha boa competencia en galego os alumnos e alumnas que se van escolarizar nun sistema educativo onde van ter un 33% (teórico, que se a práctica continúa como ata o de agora nun significativo número de centros, nin iso haberá) de docencia en galego? Por desgraza, salvo apelando á fe irracional nos milagres, sabemos que a resposta é negativa. Calquera manual de sociolingüística aplicada ao ensino explica o evidente: que unha lingua minorizada socialmente ten que estar presente nas aulas cando menos na metade do currículo.

Por riba, en Galicia xa temos experiencia práctica, porque ben nolo demostrou o decreto 247/1995, que tamén contemplaba un uso minorizado do galego. Os seus malos resultados respecto do obxectivo básico (acadar unha boa competencia nas dúas linguas oficiais) foron, precisamente, unha das razóns que levaron á elaboración do Plan Xeral de Normalización do ano 2004. Por certo, o señor Núñez Feijoo, que daquela era vicepresidente da Xunta, votou afirmativamente o PXNL no Parlamento. Como crer en diante nas súas propostas de consenso? Acaso non era un consenso –moi meditado e moi traballado, podo dar fe como persoa implicada— o PXNL?

4. Con este decreto, o mandato principal da Lei de Normalización Lingüística (garantir que o alumnado acade unha boa competencia nas dúas linguas oficiais) convértese en papel mollado, malia as palabras baleiras que tentan negalo e poñer a venda antes da ferida. Unha significativa porcentaxe do alumnado, con seguridade, acadará unha escasa competencia en galego. Se a Administración se atreve a propoñer controis externos de avaliación das competencias, en poucos cursos poderemos constatar os amargos froitos obtidos. Os futuros cidadáns que exercerán a avogacía, ou traballarán na administración, ou na fontanería, ou no comercio, ou na medicina, ou nas notarías... non van ter a competencia necesaria para que nós, ou os nosos fillos e fillas, poidamos usar a lingua en calquera situación.

Un decreto coma este supón un intento de converter unha parte da cidadanía en cidadáns de segunda. Un ataque ás liberdades que non se fai de fronte, senón apelando á “liberdade” dos pais. O Ministerio da Verdade que profetizou o señor Orwell habita entre nós!

5. Lembremos, unha vez máis, o evidente: a educación dos nenos e nenas, nunha democracia, non é algo que poidan decidir os pais directamente, porque afecta a toda a cidadanía. Aos que teñen fillos e aos que non, aos que xa non os teñen en idade escolar e aos que pensan telos no futuro. E tamén aos pais e nais que teñen fillos escolarizados, xaora.

Por esta razón, a estrutura do sistema educativo, o horario escolar, as materias que se imparten e os seus respectivos currículos, a capacitación do profesorado, os sistemas de avaliación... son todos aspectos que deciden e regulan os gobernos democráticos, precisamente porque afectan a toda a cidadanía.

O mesmo debería suceder co uso das linguas no sistema educativo. A que se debe esta evidente deixación de funcións por parte da Xunta, malia a claridade coa que xa falou o Tribunal Constitucional? A apelación á liberdade de escolla das familias é unha evidente terxiversación do termo “liberdade”, máis grave aínda se temos en conta que se lles pide opinión sobre unha lingua sometida a arraigados prexuízos sociais, que esixiría políticas activas para favorecer o equilibrio coa lingua máis asentada socialmente.

6. Como ocorre con outros aspectos da ideoloxía neoliberal, úsase a palabra liberdade cando, en realidade, o que se quere dicir é “liberdade para uns poucos” ou “liberdade para os que xa están en posición de privilexio”.

Hoxe está en xogo algo máis que a pervivencia da lingua e a consolidación dos logros acadados, está en xogo algo máis que o baleirado real da Lei de Normalización Lingüística. As persoas galegofalantes imos ter, se este decreto entra en vigor, as nosas liberdades sociais ameazadas. Que a ameaza se converta ou non en realidade, está en mans de todas as persoas que desexan unha sociedade máis libre, máis igualitaria, máis culta. E, sobre todo, máis xusta.

Agustín Fernández Paz
31.XII.09

11 comentários:

  1. mMntiras de los hispanofóbicos:

    1) el decreto sólo reconoce la libertad de elegir de los padres en dos materias. Libertad de elección, por tanto, muy poca. Además, en cada centro se impone la voluntad de la mayoría en estas votaciones, con lo cual el principio funcional para esta escasa intervención paterna no es la libertad individual, sino la democracia

    2) el decreto impone un mínimo del 33% y un máximo del 50% tanto para el gallego como el castellano. D

    Decir que el decreto permite que haya centros donde termine habiendo un 66% de castellano (y no un 66% de gallego) es un burdo truco propagandístico.

    En los centros donde no se pueda/quiera implantar una tercera lengua, según el texto del decreto deberá haber un reparto 50/50 entre gallego y castellano. No es eso lo que pedís los hiapanofóbicos?

    3) el decreto no impone a los centros qué materias se darán en unos u otros idiomas, sólo establece un procedimiento para decidir sobre dos de ellas y para la distribución del resto.

    a) topes maximos y minimos para las dos lenguas oficiales (33% y 50%) y para las extranjeras (o% y 33%, respectivamente

    b) "democracia de los padres" para Matemáticas y Conocimiento del Medio, aún más limitada en Secundaria, donde habrá reparto gallego/castellano entre ambas materias

    c) Para todo lo demás, decisisón del Consello Escolar, donde están representados padres, profesores y demás.

    4) El decreto le da la última palabra al COnsello Escolar de cada centro para decidir si incluye o no una tercera lengua, no oficial, hasta el tope del 33%, y qué materias dar en castellano o gallego, salvo Matemáticas y Conocimiento del Medio, donde lo que se impone es un procedimiento para decidir sobre estas dos. que en algunos centros dará un resultado, y en otros, otro.

    5) el anterior decreto permitía que cada Conbsello Escolar decidiese imponer el 100% en gallego, expulsando totalmente el castellano, incluso con total independencia del entorno sociolingüístico y de la lengua familiar de cada alumno.

    Pero este abuso perverso de la democracia y la "libertad neoliberal" era aplaudido con las orejas por la Mesa del odio a los castellanohablantes, a la que sí le vale la autonomía de los Consellos Escolares sólo cuando va en contra del castellano, del mismo modo que defiende la exclusión del castellano en la lengua administrativa de todos y cada uno de los centros

    Es MENTIRA que sea necesario un mínimo de 50% en gallego (y menos aún, que se prohiba el castellano, como mínimo, de todas las asignaturas troncales) en todos y cada uno de los centros de Galicia, con independencia del entorno sociolingüistico local y de las lenguas del entorno familiar de cada alumno, para alcanzar competencia en gallego.

    Lo que persiguen los hispanofobicos no es dotar de igual competencia, sino usar los centros para fabricar hablantes de gallego con la misma actitud hacia el castellano que tiene el facherío bloqueiro ultra e hispanofóbico


    La MNL, con el hispanofobico Callón a la cabeza, se calla que se excluye al castellano de los documentos oficiales de los ayuntamientos gallegos. A mi ni la Xunta ni mi ayuntamiento me remiten sus documentos en castellano, ni os que publican en sus dependencias.

    Claro que la MNL persigue una Galiza con el galego como única lengua oficial de Galicia. La MNL es otro d elos rostros de la CIG-BNG, cuya división CIG-Ensino, a la que pertenece el hispanofóbico Callón, dice en el artículo 4ª d sus Estatutos que "a CIG defende o galego como única lingua oficial da Galiza" (sic). Nula legitmidad, por tanto, para imponer su odio contra los ciudadanos

    Vais a tener siete tazas de conflicto político. Como decía Lenin, "cuanto peor, mejor"

    ResponderExcluir
  2. facha,cala un pouquiño...

    ResponderExcluir
  3. El primer comentario, simplemente, perfecto

    ResponderExcluir
  4. facha: dícese de quien está en contra de "O Povo é quen mais ordena" y de "Poder Pôpular" porque el pueblo gallego, el 80% que no es abertzale hispanofóbico, está "alienado"

    galegófobo: dícese de quien tienen ante el gallego la misma actitud y planteamientos que los bloqueiros tienen hacia el español

    ResponderExcluir
  5. Estoy de acuerdo con el primer comentario. Fernández Paz dice "Tan numerosos son que moitas persoas ocultan socialmente a sua lingua, sexa para evitar desagradables problemas nas relacións sociais,sexa por imperativo da empresa onde traballan", de lo se saca en conclusión que le parece mal que obliguen en ciertas empresas a utilizar el castellano a los que hablan en gallego. Vale, estoy de acuerdo en que cada cual hable su idioma, al fin y al cabo aquí nos entendemos todos, pero creo que los trabajadores de la Xunta de Galicia y de organismos oficiales hablan en gallego todos, aunque no sean gallegohablantes.
    Este es un tema que se reitera en muchos otros ámbitos donde los radicales no se contentan con que les dejen utilizar el gallego donde les dé la gana sino que quieren que los que no hablamos gallego nos veamos forzados a utilizarlo. Por ejemplo, la educación, hay profesores que no hablan gallego y se ven obligados a dar sus asignaturas en gallego, pero esto sólo se consideraría represión y fachismo en el caso contrario, se armaría un zapatiesto de 5 pares de narices. Y yo estoy de acuerdo en que cada uno defienda expresarse en el idioma que quiera y donde quiera, pero la libertad de un hombre termina donde la de otro comienza, y aquí creo que hay bastante gente que sólo mira para su libertad de expresión y no para la de los demás

    ResponderExcluir
  6. segues facendo guardia,facha?

    ResponderExcluir
  7. Pois eu traballo na Xunta e moita xente utiliza o castelán cando atende aos cidadáns, sexa en persoa ou por teléfono.

    Sobre a ocultación social lembrar que o feito de pedir que non se utilice o galego -algo que non se fai directamente, senón que ben se insinúa ou recomenda ou "faise ver" que non da boa imaxe á empresa, p.e.- é consecuencia do desprestixio social que ten o galego, feito que xa minorou, pero non desaparesceu, iso que se chama diglosia e da que nadie está a falar en todo iste debate do galego. Hai actitudes e comentarios como que o galego non é útil ou práctico, comentario que só se lle pode chamar estúpidez. Quero dicir que si, que o cidadán galegofalante é tratado socialmente como de segunda categoría, iste é un feito que calquera que se achega a un mostrador dun servizo públco, onde precisa que se lle atenda, percibe, incluso por quen é galegofalante, por qué? pois porqué o galegofalante tamén ten asumido que é cidadán de segunda categoría.

    Por certo, a discriminación positiva no uso do galego na administración deu lugar a que sexa o único lugar público no que se falas en galego cando solicitas algo, non sexas considerado como alguén que non se sabe dirixir á xente. Probablemente sexa unha boa maneira de conquerir que exista un status igualado entre as dúas linguas. Como dixo Gloria Lago, os dereitos son das persoas non das linguas, pois iso, defendamos os dereitos tamén dos galegofalantes, que son persoas. Non pidamos unha lei xeral para aplicar dun xeito particular. Ou doutra maneira, non fagamos ver que pedimos igualdade para todos cando estou defendendo exclusivamente o meu interese.

    A min no fondo gustariame saber por qué teño que ter como lingua oficial o castelán. Se hai obxeccións a que sexa oficial o galego, tamén as debe de haber para a oficialidade da outra lingua, non? Curiosamente ese debate non se da e de feito poderia habelo.

    ResponderExcluir
  8. Ya todo el nacionalismo gallego pugna por eliminar la oficialidad del castellano sólo, empezandpo por la CIG-ensino, organización ultra a la que pertecene Cagallón. Pero se guarda de exhibir esos principios cuando llegan las elecciones, para no hundirse electoralmente (aún más) al nivel de la FPG, Nós-up, etc.

    ¿Qué organizaciones o partidos defienden en sus postulados la eliminación d ela oficialidad del galego?

    ResponderExcluir
  9. Ben, xa temos a clásica posición dereitista, nós somos os bós e os demáis os malos, collemos unha palabra como é "ultra", tamén poderíamos ter uilizado "radical", aplicamola coma etiqueta ao outro, ao que non pensa coma mín, e xa lle quitamos lexitimidade en calquera debate. Non é nada novo, ainda fai pouco o señor Conde Roa, concelleiro do PP, utilizou tal denominación contra dous colectivos, un deles a sala Nasa, una sala que se dedica a actividades culturais. Como o perfil desa cultura non é a que a él lle gusta, a descalifica, dí ademáis que son nacionalistas independentistas radicais e que tran a Kale Borroka a Santiago.

    Bueno, pois o primeiro, está por ver aínda que haxa tal kale borroka en Santiago ou calquera punto de Galicia, si hai nacionalistas independentistas e hai nacionalistas independentistas que recorreron á violencia, pero con tan pouco impacto que é, non esaxerar, senón falsear, dicir que hai kale borroka en Galicia.

    Recorrer á descalificación e tamén ao insulto, é pouco democrático, a única pretensión que se persigue neses casos é a que sinalei máis arriba: eu estou lexitimado, porqué supostamente eu non fago máis que plantexo a miña opción, pero ti non o estás, polo tanto a opción que plantexes non está lexitimado. Conclusión: a opción válida é a miña. Bueno, a esto chamaselle falacia e non o digo eu que o din os tratados de lóxica.

    Sobre as mentiras nos programas electorais podemos empezar co Sr. Feijoó, que puxo no seu programa eleitoral para a persoal da administración unha serie de promesas que non está a cumprir, así que xa ves, nese sentido todos son iguais, non miremos só o que fai mal o veciño, sobre todo se eu fago o mesmo.

    Sobre as sociedades democráticas teño unha cuestión e non é para nadie en particular, senón que me anda por dentro desde fai tempo, por qué hai opcións, como ser independentista, que están mal vistas socialmente? unha cousa é que a constitución diga que España é un estado de dereito, que o resto son nacionalidades históricas e outra que non se poida discrepar, unha cousa é estar en contra de quen comete un delicto contra a seguridade pública e outra considerar un delincuente a que non pena coma min.

    ResponderExcluir